Giriş

Sunuş

Raporun PDF haline ulaşmak için tıklayınız

Gelişmekte olan bir ülke için sosyal, kültürel ve ekonomik gelişimin temel gereksinimi enerjidir. Buradan hareketle ülke yönetimini üstlenenlerin enerjide uzun erimli planlama yapmaları kaçınılmaz bir zorunluluktur. Aksi politikalar yakın zamanda ülkemiz tarafından da test edildiği üzere arz krizi ve bunun sonucunda yanlış yatırımlar ve pahalı enerji olarak yansımaktadır. Bu nedenle enerjinin kamu eliyle her türlü kar/rant ilişkisinden arındırılmış olarak, sürekli (kesintisiz), güvenilir, temiz ve ucuz (erişilebilir) olarak halka sunulması esas olmalıdır.

Enerjinin yukarıda belirtilen esaslar dahilinde sunulabilmesi için, olmazsa olmaz koşulların siyaset üstü kural olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Hal böyle iken 1990 sonrası ülkemizde de küresel kapitalizmin kontrolü altına giren iktidarlar aracılığı ile piyasacı yaklaşım ve uygulamalar dayatılmakta, enerji alanı kamu kaynaklarının sermaye kesimine aktarılmasında araç olarak kullanılmaktadır. Bugün gelinen durumda ülkeyi yönetenler açısından bakıldığında ülkemiz enerji kaynaklarının kontrolü kaybedilmiştir. 1990‘dan bu yana enerji alanında dillerden düşürülmeyen "piyasa ve rekabet" söylemi ne ucuz, ne kaliteli, ne de kesintisiz enerji sağlayamamış, yirmi yıldan bu yana sürdürülen bu politika arz güvenliği duvarına çarpmıştır. Bu sonuca rağmen sermaye, kontrolü altındaki iktidar(lar)a dilediği düzenlemeyi yaptırmaya devam etmektedir.

Diğer yandan kamunun devre dışı edilmesi için saldırı aracı olarak kullanılan özelleştirme ve piyasalaştırma uygulamaları ile ülkenin mühendislik birikimi yok edilmiştir. Kalan mühendislik birikimi ise özel sektör eliyle yürütülen faaliyetlerin ana eksenini oluşturmaktadır. "Özelleştirilen dağıtım şirketleri ve üretim şirketlerinde sürekli olarak ifade edilen başarılı çalışmaların (!) altında, başarısızlığı sürekli vurgulanan kamu deneyimi yatmaktadır."

Yaratılan tahribatın boyutu sadece ekonomik değildir. Kamu adına denetim ortadan kalkmış, denetimsiz tesislerin kamu güvenliğini tehdit ettiği, can ve mal güvenliğini risk altına  soktuğu yakın zamanda yaşanan gelişmelerle sabittir. Diğer yandan yürürlüğe sokulan uygulamalar insan, doğa ve tüm canlıların geleceğini bugünden başlayarak tehdit etmektedir. DUY Yönetmeliği ile başlayan ve HES ‘lerde yaşanan vahşi saldırı bunun kanıtı niteliğindedir. Ülkenin enerji geleceği açısından çözüm olmayan, havza planlamasına aykırı olarak sürdürülen doğa tahribatı olanca hızı ile sürdürülmektedir. Doğu Karadeniz başta olmak üzere ülkenin farklı coğrafyalarında akarsu ve derelerini katlederek paraya dönüştürmeye çalışanlara karşı yerel halkın çığlıkları duymazdan gelinmektedir. Önümüzdeki günlerde bu vahşi saldırı farklı acıları üreteceği unutulmamalıdır.

EMO Enerji alanında yirmi yıllık neoliberal politikaların sadece pahalılık ve dışa bağımlılık ürettiğini, kamu kaynaklarının sömürgenlere aktarılmasının aracı olarak kullanıldığını söylemektedir. Bu saldırı 40 yıllık nükleer santral macerasında da sürdürülmektedir. Ülkemizin yeraltı zenginlikleri bilim ve mühendisliğin elinde doğaya ve yaşama dost teknolojilerle değerlendirilmeyi beklerken, dışa bağımlı doğalgaz ve şimdi de nükleer santralların bu bağımlılığı arttıracağı bilinmelidir.


Enerjide bir başka çözüm vardır.

Çözüm; enerji alanda çıkar odaklarının kontrolüne girebilen siyasal iktidarların arındırılmasında yatmaktadır.

Enerji alanı ancak o zaman;

·         Kamusal bir hizmet alanı olarak örgütlenebilecek,
·         Üretiminde ulusal kaynaklara öncelik verilebilecek,
·         Üretiminde kaynak çeşitliliğini sağlanabilecek,
·         Üretim planlama anlayışı ve bilimsel gerçeklere dayalı, doğaya ve yaşama dost politikalarla sürdürülebilecektir.

Günümüzde bedeli ne olursa olsun günü kurtarmaya odaklanarak enerji üretimini temel alan planlama anlayışı terk edilmelidir. Bunun yerine gelişmiş toplumlarda olduğu gibi enerji-ekoloji-ekonomi dengesini gözeten planlama anlayışı hakim olmalıdır. Başta ulusal kaynaklar olmak üzere kaynak çeşitliliği ve jeopolitik gerçekleri dikkate alan, enerji güvenliği modelleri almalıdır.

EMO yayınladığı raporlarla baskı ve çıkar gruplarının aksine, ülkemizde gereksinim duyulan doğru ve bilimsel bilginin kaynağı olmaya devam edecektir. EMO Enerji Çalışma Grubumuzun hazırlamış olduğu çalışma, bu konudaki beklentileri karşılamaya yönelik olup, katkı sunan meslektaşlarıma teşekkür ederim.

Musa ÇEÇEN
EMO  41. Dönem
Yönetim Kurulu  Başkanı

İçindekiler