Sunuş

Bu sunuşta zorlanacağımın bilincindeyim.

Geçtiğimiz yıl yayınladığımız "OG Şebekelerinde Ölçü Trafoları ve Sekonder Koruma" kitabının sunuş bölümünde sevgili ağabeyimizin bu çabası ve ürününün ne denli anlamlı olduğunu ifade etmeye çalışmıştım.

Bu sunuşun zorluğu, taşıdığım benzer duygulara karşın, yinelemelere düşmeden ifade etme konusunda yetersiz kalma kaygısından kaynaklanıyor.

Bu zorluğa karşın böylesine anlamlı bir görevi üstlenmenin onuru ile yüreğimden gelenleri yazıya dökerken bir anda esinle gelen büyük ozanın bir dizesini, büyüklüğüne ve affına sığınarak, engel olamadığım uyarlama isteğimle başlamak istiyorum.

"Haldun Büyükdora üretmeye devam ediyor hala."

Yaşadığımız son çeyrek yüzyılın insanımızda bıraktığı, çoğunluğu olumsuz derin izlere,

her şeyi maddiyata tahvil eden, bireyselleşmiş insan tipine, paylaşımın, dayanışmanın unut(tur)ulduğu bir dünyaya karşı çıkan bir duruşla, üretmeye devam ediyor.

Bu kitapta meslektaşlarıyla paylaşmaya çalıştığı enerji nakil hatlarına ilişkin kuramsal bir bilgi değildir. Yaşamın içinden gözlemlerle bu alanda çalışmalarını sürdüren meslektaşlarımızın eksikliklerinden kaynaklanan yanlış seçimler ve bunların yol açtığı teknik ve ekonomik zararların bir ölçüde giderilmesini sağlamaya dönük bir birikimdir paylaşılan.

Terminoloji, seçeneklerin belirlenmesi, seçimde göz önüne alınması gereken kriterler, uygulama evresinde dikkat edilmesi gereken konular yönetmelik ötesinde günlük yaşamdan özenli bir dille meslektaşlarıyla buluşturuluyor.

Uzunca bir dönemdir kendisini yıpratan sağlık durumuna karşın meslektaşlarından esirgemediği, her türlü takdirin ötesindeki bu özveri ürünü için kendisine teşekkür ediyor,

kutladığım bu çabasının diğer meslektaşlarımıza örnek olmasını diliyorum.

Sevgili ağabeyime bir an önce sağlığına kavuşarak aramızda olması dileğimle saygı ve sevgilerimi sunuyorum.

Mustafa Küçük

EMO İzmir Şubesi

26. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı

İçindekiler

Önsöz :

Bugüne kadar geçen uzun mesleki yaşamı sürecinde; konuya ilişkin çalışmalarda bulunan elektrik mühendislerinin edindikleri bilgi birikimi, bu not kapsamında yer alan özelliksiz açıklamaların tümünü bildiklerinden kuşku yoktur. Ancak amacımız; konuya yeni ilgi duyanlara ENH‘ları hakkında başlangıç bilgilerini sunmak ve ayrıca, özellikle deneyimli SMM‘lerin bildikleri özelliksiz bilgilerin dışında kalan ve genellikle bilinmeyen veya yeterince bilinmeyen konuları; özet olarak açıklamaya çalışmaktır.

Örneğin; hat iletkeninin, akım taşıma kapasitesinin değeri hesaplanmış tablolardan alınarak kullanılır ama, bu değeri oluşturan faktörler ve yapılan gerekli hesaplamalar bilinmez. Yada; zincir izolatörlü direklerde kullanılan askı veya gergi takımlarında kullanılan izolatörlerin kullanım amacı bilinir ama; hangi hat geriliminde, hangi iletken için hangi sayıda ve hangi tip izolatörlerin kullanılacağına ilişkin belirleme hesap ve yöntemi bilinmez. Ayrıca hangi takımda, hangi elemanların kullanılması gerektiği veya kullanılacakları SBA veya GCD direklerde hangi elemanların farklılık göstereceği de az bilinenler arasındadır. Gergi takımlarında, neden askı takımında kullanılanlardan bir fazla zincir izolatör kullanıldığı ise hiç bilinemez.

Açıklanmasında yarar görülen diğer bazı konular; hat bileşenlerinin boyutlandırılmalarının Tip Proje hesapları ile belirlenmesi ile ilgilidir.

Tip proje hesaplamalarında bazı hat değerleri için bazı kabullerin yapılması zorunlu olmaktadır. Projenin "Tip" olmasının kaçınılmaz kıldığı bu durum, yapılan kabullerin, konuya esas hat reel değerleri ile az veya çok farklı olması anlamına gelmektedir. Teorik olarak hat maliyetini artıran bu durumun onarımı, bazan gerekli olabilmektedir. İlgili hesapların yenilenmesini gerektiren bir diğer durum; yöresel bazı özel koşulların farklı olması nedeni ile söz konusu olmaktadır. Bu durumda hesapların yenilenmesi zorunlu olacaktır.

Her iki durumda da, bunu sağlayacak hesap yöntemlerinin ilgililerce, yeteri ölçüde bilindiği (genellikle) söylenemez. Metin içinde; yukarda belirtilenlere benzer farklı konulara da yer verilmiş ve çözümler özetle verilmeye çalışılmıştır.

EKLER bölümünde; metin ile ilişkili olan, ancak ayrıca verilmesinde yarar umulan bazı tablo not ve hesaplar yer almaktadır. Metinde adı geçmemekle birlikte, ulaşımda ve kullanımda kolaylık sağlamak üzere bazı hesap ve tablolara da bu bölüm sonunda yer verilmesi uygun bulunmuştur.

Haldun Büyükdora

Haldun BÜYÜKDORA

1934 doğumlu. İlk, orta ve lise öğrenim yıllarını kapsayan çocukluk ve gençlik döneminin bir bölümü Eskişehir‘de geçti. 1955 yılında, üniversite öğrenimi için İstanbul‘a gidişi; onun, çok sevdiği Eskişehir‘den ilk ayrılışı oldu.

İTÜ Teknik Okulu Elektrik bölümünde başlayan üniversite öğrenimi; özellikle 1958 ve sonrasına rastlayan yıllarda hız kazanan öğrenci hareketleri yüzünden kısa süreli kesintilerle 1960 yılına kadar sürdü ve o yıl üniversiteden mezun oldu.

Yedek subaylık döneminin iki yıla yükseltilmesi sonucu, 1961 yılı başında gidilen askerlik dönemini, 1962 yılı sonunda tamamladı.

ÇALIŞMA DÖNEMİ ÖZETİ:

Çok kısa süre, DSİ Proje Servisinde görev yaptıktan sonra yine kısa bir süre Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Direktörlüğü‘nde görev yaptı. Etibank Elektrik İşletmeleri Müessesesi ve Türkiye Elektrik Kurumu‘nun oluşumundan sonra sırasıyla;

- Soma Termik Santralı,

- Batı Anadolu Şebeke Md. (Aydın, Balıkesir)

- Güneydoğu Anadolu Bölge Md.

- Batı Anadolu Şeb. Md. Müdür yardımcılığı görevlerinde çalıştı.

1975 yılında serbest çalışmaya başladı.

15 yıllık serbest çalışma sonrasında TEDAŞ‘a döndü ve 1995 yılına kadar çalışarak emekli oldu. Ardından kısa bir süre SMM olarak serbest çalıştıktan sonra aktif çalışma yaşamını sonlandırdı.

Haldun BÜYÜKDORA

1934 doğumlu. İlk, orta ve lise öğrenim yıllarını kapsayan çocukluk ve gençlik döneminin bir bölümü Eskişehir‘de geçti. 1955 yılında, üniversite öğrenimi için İstanbul‘a gidişi; onun, çok sevdiği Eskişehir‘den ilk ayrılışı oldu.

İTÜ Teknik Okulu Elektrik bölümünde başlayan üniversite öğrenimi; özellikle 1958 ve sonrasına rastlayan yıllarda hız kazanan öğrenci hareketleri yüzünden kısa süreli kesintilerle 1960 yılına kadar sürdü ve o yıl üniversiteden mezun oldu.

Yedek subaylık döneminin iki yıla yükseltilmesi sonucu, 1961 yılı başında gidilen askerlik dönemini, 1962  yılı sonunda  tamamladı.

ÇALIŞMA DÖNEMİ ÖZETİ

Çok kısa süre, DSİ Proje Servisinde görev yaptıktan sonra yine kısa bir süre Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Direktörlüğü‘nde görev yaptı. Etibank Elektrik İşletmeleri Müessesesi ve Türkiye Elektrik Kurumu‘nun oluşumundan sonra sırasıyla;

- Soma Termik Santralı,

- Batı Anadolu Şebeke Md. (Aydın, Balıkesir)

- Güneydoğu Anadolu Bölge Md.

- Batı Anadolu Şeb. Md. Müdür yardımcılığı görevlerinde çalıştı.

1975 yılında serbest çalışmaya başladı.

15 yıllık serbest çalışma sonrasında TEDAŞ‘a döndü ve 1995 yılına kadar çalışarak emekli oldu. Ardından kısa bir süre SMM olarak serbest çalıştıktan sonra aktif çalışma yaşamını sonlandırdı.

Öğrencilik yıllarından başlayan toplumsal duyarlılığını bugün de sürdürmekte olan Haldun Büyükdora, Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nde 1973-1974 yıllarında 6. dönem yönetim kurulu başkan yardımcılığı,1982-1983 ve 1984-1985 yıllarında 14 ve 15. dönem yönetim kurulları başkanlık görevlerini yürütmüştür.