Giriş

Kitabın PDF versiyonunu ücretsiz indirmek için 
http://www.emo.org.tr/ekler/d5770b4421db473_ek.pdf 

Sunuş

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası İş Alanları ve Tanımları Komisyonu yoğun bir çalışma sonucu " Elektrik, Elektronik, Bilgisayar Mühendisleri (EEBM) İş Alanları Raporu" nu hazırlamış ve Nisan 2004 yılında bu rapor yayınlanarak Odamız ve TMMOB ortamında tartışma, eleştiri ve katkılara açılmıştır.

Bilimin ve bilimsel gelişmenin önünde kimsenin duramayacağı, 21. Yüzyılın, bilgi toplumlarının daha açıkçası bilgiyi iyi kullanan toplumların olacağı herkesçe bilinmektedir.

Elektrik, Elektronik, Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendislikleri kendi alanlarında etkileme potansiyeline sahip yatay teknolojileri bünyesinde barındırır. Bu teknolojiler girdikleri kurumlarda süreçleri ve organizasyonu değişime zorlamaktadır. Bu zorlama yalnızca iç süreçlerde bir verimlilik artışı ile sınırlı olmayıp, aynı zamanda sistemi ve organizasyonu dışarı ile olan ilişkilerinde yeni mekanizmalar sunarak değiştirmektedir. Elektrik, Elektronik, Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendislikleri(EEBB) kendi içerisinde birbirleriyle çakışmanın yanı sıra, elektronik, bilgisayar ve biyomedikal mühendisliklerinin çok daha işlevsel hale gelmesi ile diğer mühendislik alanlarının içerisinde de yer almıştır.

Günümüzde sıradan insanların bile günlük yaşamında teknoloji ve teknoloji ürünleri bir hayli yer tutmaktadır. Öyle ki bazen "Bu ürünler olmasa yaşam sürer mi?" diye düşünülmeden edilemiyor.

Durum böyle iken yaşamımızın her alanına bu ürünleri dahil eden ve sürekliliğini sağlayan teknik elemanların durumu ne? Bu teknik elemanlar kitlesi içinde mühendislerin konumu ve rolü ne? Britannica Ansiklopedisi, (Encyclopaedia Britannica-2011) mühendisliği, "Doğa kaynaklarının insanlığın kullanımına en uygun biçimde dönüştürülmesi için bilimin uygulanması" olarak tanımlamıştır. Mühendislik çalışma alanlarının farklılıklarına göre birkaç alt kategoriye bölünerek incelenen geniş bir disiplindir. Ana dalları, inşaat mühendisliği, uzay-uçak mühendisliği, kimya mühendisliği, elektrik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, elektronik mühendisliği, makina mühendisliği ve endüstri mühendisliğini içerir.

Her bölümün içerisinde muhtelif işler, belirli teknolojik alanların ihtiyacını karşılar. Mühendisliğin modern yaşama etkileri yadsınamaz; Yalnızca inşaat alanının omurgası değil, aynı zamanda mineral/maden çıkarma endüstrileri ve muhtelif üretim faaliyetlerinin de omurgasıdır. Mühendisler (bina, yol, köprü, kanlizasyon, elektrik ve iletişim şebekesi, uydular gibi) önemli altyapılar, araçlar (araba, gemi, uçaklar), enerji santralları (kömür ve gaz istasyonları, rüzgar çiftlikleri, hidroelektrik, nükleer enerji santralları), gündelik hayatta kullanılan ürünler (ilaçlar, temizlik ürünleri, televizyon, bilgisayar ve cep telefonları) ve daha pek çoğunu tasarlar, inşasına katılır. Son yıllarda teknolojinin hızlı gelişmesiyle bilgisayar, yazılım, malzeme ve genetik mühendisliği gibi pek çok yeni alan önem kazanmıştır. Su ve hava kirliliğine dair yaygın kamuoyu endişesi ve giderek yoğunlaşan çevresel nitelik bozulması; insan kazanımlarının kamu sağlığı, çevresel nitelik ve doğal kaynaklar üzerindeki etkilerini anlama çabası, çevre mühendisliğinin insan kazanımlarının yol açtığı çevresel sorunların tanımlaması, analiz edilmesi, çözülmesi, hafifletilmesi ya da idaresine yönelik ayrı bir alan olarak ortaya çıkmasına yol açtı. Yeni, çevre dostu enerji kaynaklarının geliştirilmesi, mevcut su kaynaklarının nitelik ve niceliklerinin iyileştirilmesi ve yeni ilaçların geliştirilmesi bu yüzyılın en önemli mühendislik adımları arasında yer alıyor.

Mühendislik hizmetlerinin tanımlanması kolay değildir. Genellikle inşaat ile ilgili olan ve olmayan hizmetler arasında bir ayrım yapılırken, ikinci alan tanımlanması zor olan pek çok farklı hizmetten oluşur. Bu çalışma aynı zamanda EEBB Mühendislerinin çalıştığı işlerin neler olduğunu da tanımlamaktadır.

2004 yılından bu yana çalışmalarını son derece özverili ve titiz bir şekilde sürdüren İş Alanları Komisyonu, 2004`de hazırladığı rapor ile Odamıza, TMMOB ve diğer meslek örgütleri ile üniversitelere çalışma alanından bir bakış getirmiştir. Komisyon, mühendislikten mühendisliğin gelişimine, mühendislerin iş alanlarındaki ayrışmalardan mühendislik eğitimine, üniversite eğitiminden üniversite sonrası eğitime, mühendislik hak ve yetkilerinden yetkinliklerine doğru geniş bir bakış açısı ile inceleme yapmış ve meslek standartlarının oluşumu yönünde temel çalışmayı tamamlamış bulunmaktadır. Meslek odalarının en temel görevlerinden biri olan meslek standartlarını oluşturmanın yanı sıra, mühendislerin eğitimlerini tamamlarken hangi bilgilerle donanmış olması gerektiği yönüyle de başka bir bakış açısı geliştirilmiştir. Bu rapor halen Odamızın internet sitesinden yayınlanmaktadır.

Komisyon, rapor hazırlamasının dışında elde ettiği birikimini üniversite ortamına taşıyıp konu hakkında bilimsel çalışmalara katkı koyarken, diğer yandan da Odaların meslek disiplininin oluşturulması yönündeki ilk çalışmayaimza atmıştır. Ayrıca yapılan çalışma Mesleki Yeterlilik Kurumu`nun çalışmalarına da yön vermiştir.

Mühendisliklere farklı ülkelerde değişik isimler verilmiş olsa bile çoğunlukla ve ağırlıklı olarak Elektrik, Elektronik, Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği isimleri kullanılmaktadır.

TMMOB II. Mühendislik-Mimarlık Kurultayı`nda Mesleki Yeterlilik-Mesleki Yetkinlik, Mesleki denetim-Uzmanlık ayrımlarının belirlenmesi amacıyla odaların çalışma yapması tavsiye edilmiştir. TMMOB içerisindeki meslek disiplinlerinin yapmış oldukları işlerin tanımlanarak mühendislik alanları standartlarının oluşması yönünde çalışmalar yapılamadığı gibi, mevcut karmaşıklığın çözülmesi için kalıcı bir girişimde bulunmamaktadır.

Komisyonumuzun; TMMOB`nin II. Mühendislik-Mimarlık Kurultayı`nda belirlenen hedefleri de dikkate alarak çalışmalarına bu hedefleri katması dönem sonuna varmadan çalışmalarını tamamlaması da ayrı bir kıvanç kaynağıdır.

Komisyonun, EEBB Mühendisliklerinin çalışmış oldukları iş alanlarını gruplandırarak 89 başlık altında toplaması ve bu güne kadar çoğumuzun farkında bile olmadığı iş alanlarını saptaması önemli bir aşamadır. Bu çalışma aynı zamanda EEBB Mühendislerinin çalıştığı işlerin neler olduğunu da tanımlamaktadır.

Bu raporun, EEBB Mühendisliği alanındaki hızlı gelişmelere hizmet edecek önemli bir ürün olduğu inancıyla, Elektrik Mühendisleri Odası olarak, komisyontarafından ortaya çıkarılan ürünün bütün boyutları ile her ortamda değerlendirilmesi ve yapılacak tartışmalarla içeriğinin geliştirilmesi için üzerimize düşen tüm görevleri yapmaya devam edeceğiz.

Kitabın yayınlanabilmesi için yoğun çaba gösteren ve hazırlıkları yürüten İş Alanları Komisyonu üyelerine Elektrik Mühendisleri Odası şükran borçludur. Bu yayının Odamız çalışmalarına yeni bir soluk getireceğini umuyor, bu kitap vesilesi ile örgütsel yapımızda eğitim ve mevzuat hazırlanması süreçlerinin yeniden değerlendirilmesinin başlamasını diliyoruz.

İçindekiler

SUNUŞ.......9

ÖNSÖZ...13

GİRİŞ...17

MÜHENDISLIĞIN TANIMI.....21

MÜHENDISLIKTEN BEKLENTILER..26

YATAY UYGULAMA GRUPLARI....35

DİKEY GRUPLAR......45

1. ENERJİ İLETİM SİSTEMLERİ / ŞEBEKELERİ....47

2. ENERJİ DAĞITIM SİSTEMLERİ / ŞEBEKELERİ.....49

3. HİDROELEKTRİK ENERJİ ÜRETİM TESİSLERİ (NEHİR, ORTA VE BÜYÜK TİP)..........53

4. RÜZGAR ENERJİSİ ÜRETİM TESİSLERİ.......57

5. GÜNEŞTEN ENERJİ ÜRETİM TESİSLERİ......63

6. YÜK YÖNETİMİ VE SİSTEM PLANLAMASI......67

7. ISI KAZANIMLI ENERJİ ÜRETİM SİSTEMLERİ.....69

8. ELEKTRİK MAKİNALARI.....71

9. ENERJİ DEPOLAMA (BATARYALAR, PİLLER) TEKNOLOJİSİ....77

10. KESİNTİSİZ GÜÇ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ.....81

11. AYDINLATMA TESİSATI VE TEKNOLOJİSİ.....85

12. İŞ GÜVENLİĞİ MÜHENDİSLİĞİ.....93

13. BİNA ELEKTRİFİKASYONU VE ÖZDENETİMLİ BİNA TEKNOLOJİLERİ (YAPI İÇİ TESİSAT) ....97

14. TOPRAKLAMA, YILDIRIMDAN KORUNMA VE ÖNLEME TEKNOLOJİSİ.....103

15. ASANSÖRLER, VİNÇLER, YÜRÜYEN MERDİVENLER VE YOL TEKNOLOJİSİ....107

16. ENERJİ YÖNETİCİLİĞİ (BİNA VE SANAYİ)....111

17. ENERJİ KİMLİK BELGESİ UZMANLIĞI.....113

18. EV ve BÜRO TİPİ ELEKTRİKLİ AYGITLAR.......115

19. ENDÜSTRİ VE SANAYİDEKİ ELEKTRİKLİ AYGITLAR......119

20. TELEVİZYON/RADYO (TV/R) İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ....125

21. KABLOSUZ İLETİŞİM (GEZGİN HABERLEŞME) TEKNOLOJİSİ....131

22. VERİ İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ.......137

23. AĞ (NETWORK) TEKNOLOJİLERİ.....143

24. FİBER OPTİK TEKNOLOJİSİ......149

25. KABLO TV TEKNOLOJİSİ......153

26. DARBANT İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ......157

27. ANTEN TEKNOLOJİSİ......161

28. RADYO LİNK TEKNOLOJİSİ......167

29. SESLENDİRME VE ÖZEL HABERLEŞME TEKNOLOJİLERİ.....175

30. UYDU VE UYDU ÜZERİNDEN HABERLEŞME VE YAYIN TEKNOLOJİSİ.......181

31. RADAR VE SONAR TEKNOLOJİSİ.....187

33. ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ.......197

35. SAYAÇ, ALGILAYICI VE ÇEVİRİCİLER TEKNOLOJİLERİ...209

36. KONUM BELİRLEME, ARAÇ TANIMA VE YÖNETİM TEKNOLOJİLERİ..........231

37. ELEKTRONİK GÜVENLİK AYGITLARI TEKNOLOJİLERİ......237

38. İLETKEN VE KABLOLARIN BAĞLANTI VE EKLEME MALZEMELERİ TEKNOLOJİLERİ...............241

39. ÖLÇÜMBİLİM, KALİBRASYON TEKNOLOJİSİ VE ÖLÇÜ ALETLERİ ............253

40. SES, RESİM VE GÖRÜNTÜ AYGITLARI TEKNOLOJİSİ..........259

41.HAVA MEYDANLARI TEKNOLOJİSİ......263

42. KARA TAŞITLARI TEKNOLOJİSİ.......273

43.RAYLI TAŞITLAR TEKNOLOJİSİ.....279

44. HAVA TAŞITLARI TEKNOLOJİSİ.......287

45. SU VE DENİZ TAŞITLARI TEKNOLOJİSİ......297

46. SİNYALİZASYON VE SCADA TEKNOLOJİLERi.......305

47. PROJE VE UYGULAMA DENETÇİSİ......311

48. ORGANİZASYON, BELGELENDİRME ve YAZILIM UYGULAMALARI .........313

49. KULLANICILARA YÖNELİK YÖNETİM UYGULAMA TEKNOLOJİLERİ ........319

50. KURUMSAL BİLGİ İŞLEM UYGULAMALARI VE TEKNOLOJİLERİ..................323

51.ADLİ BİLİŞİM VE BİLİŞİM SUÇLARI UYGULAMALARI VE TEKNOLOJİLERİ.....327

52.BENZETİM (SİMÜLASYON)-EĞLENCE UYGULAMALARI VE TEKNOLOJİLERİ.....331

53. DONANIM VE YARDIMCI ARAÇ YAZILIM TEKNOLOJİLERİ....337

54.YAZILIM GELİŞTİRME ARAÇLARI VE TEKNOLOJİLERİ......339

55. YAPAY ZEKA VE ROBOTSAL UYGULAMA TEKNOLOJİLERİ....343

56. BİLİMSEL KURAM TASARIM VE MODELLEME TEKNOLOJİLERİ......351

57. TAŞINABİLİR VE GİYİLEBİLİR BİLGİSAYAR YAZILIM VE DONANIM TEKNOLOJİLERİ............355

58. HASTAHANE VE SAĞLIK UYGULAMALARI ve TEKNOLOJİLERİ....359

59. BİYOENFORMATİK UYGULAMALARI VE TEKNOLOJİLERİ.....363

60. PARALEL HESAPLAMA TEKNOLOJİLERİ.........371

61. BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÜRETİM UYGULAMALARI VE TEKNOLOJİLERİ.....375

62. VERİ TABANLARI UYGULAMALARI ve TEKNOLOJİLERİ.......379

63. YAZILIM ALTYAPI TEKNOLOJİLERİ.........383

64. WEB UYGULAMA TEKNOLOJİLERİ......387

65. BİÇİMSEL DİLLER VE ÖZDEVİNİRLER......391

66. AJAN VE ANTİVİRÜS KORUMA YAZILIM TEKNOLOJİLERİ.....395

67. BİLGİSAYAR BİLİMİ KURAMI UYGULAMALARI.......403

68. İŞLETİM SİSTEMİ UYGULAMALARI VE TEKNOLOJİLERİ.......407

69. YARDIMCI ARAÇ YAZILIMLARI.......411

70. BANKACILIK VE FİNANS UYGULAMALARI......415

71. BİLGİ GÜVENLİĞİ TEKNOLOJİLERİ.......419

72. KUANTUM VE BİYOLOJİK HESAPLAMA MİMARİSİ TEKNOLOJİLERİ ........423

73. İNSAN MAKİNE ETKİLEŞİMİ UYGULAMA TEKNOLOJİLERİ.....429

74. PROJE YÖNETİM UYGULAMALARI ve TEKNOLOJİLERİ......433

75. GÖRÜNTÜLEME AYGITLARI.........435

76. YAŞAM DESTEK CİHAZLARI........441

77. ELEKTROFİZYOLOJİK TAKİP AYGIT TEKNOLOJİLERİ......445

78. STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON CİHAZLARI VE YÖNETİMİ..............449

79. LABORATUVAR TETKİK AYGIT TEKNOLOJİLERİ.......451

80. FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON CİHAZLARI.........455

81. CERRAHİ MÜDAHALE AYGITLARI........459

82. TIBBİ GAZLAR DAĞITIM TEKNOLOJİSİ.........465

83. BİYOMEDİKAL VERİ TEKNOLOJİLERİ YÖNETİMİ......469

84. PROTEZ - ORTEZ AYGITLARI........473

85. YAPAY ORGAN VE ORGAN ÇALIŞMALARINI DÜZENLEYEN AYGITLAR....477

86. DİŞ SAĞLIĞI VE TEDAVİ AYGIT TEKNOLOJİLERİ........481

87. OPTİK ALANINDA KULLANILAN AYGIT TEKNOLOJİLERİ......485

88. SU ALTI, HAVA VE UZAY HEKİMLİĞİ ALANINDA KULLANILAN AYGIT TEKNOLOJİLERİ.......487

89. ONKOLOJİ ALANINDA KULLANILAN AYGIT TEKNOLOJİLERİ.....................491

DEĞERLENDİRME.......495

KAYNAKÇA.....499