Giriş

Kredi kartınızla online ödeme yapmak istemiyorsanız veya sorun yaşıyorsanız banka havalesi veya eft yolu ile ödeme yapabilirsiniz.
Ödeme Bilgileri
İş Bankası Yenişehir Şubesi (4218) 5110 No‘lu Hesap (IBAN TR490006400000142180005110)
Açıklama kısmına almak istediğiniz yayın/yayınların adını yazınız.
Ödeme yaptıktan sonra dekontu (0312) 417 38 18 Nolu faksa veya emo@emo.org.tr e-posta adresine gönderiniz.

Yayınımız ücretini ödemenizden sonra size pdf ve epub biçiminde e-posta ile tek kullanımlık link gönderilecektir. Link ile ilgili sorununuzda lütfen emo@emo.org.tr adresine epsota gönderiniz. Tarafınıza ayrıca baskılı bir kopya gönderilmeyecektir.

Bu notların hazırlanmasında 2009`da yitirdiğimiz Sayın M.Turgut Odabaşı`nın değerli katkılarını anmadan geçemeyiz. Botaş`ta Elektrik Mühendisliği yapmakta olan Turgut Odabaşı, çeşitli kaynaklardan hazırladığı notları önce Elektrik Tesisat Mühendisleri Dergisinin çeşitli sayılarında meslektaşlarına yararlı olmak üzere yayınladı.

Kendisinin hazırladığı notlardan yararlanarak, notlarının bir kısmını Bileşim Yayınevi aracılığı ile yayınlamıştık. Onun notlarından ve diğer kaynaklardan yapacağımız diğer derlemeleri ise EMO kanalıyla yayınlanması kendi isteğiydi. Ancak bu isteğini hemen gerçekleştirmek mümkün olmadı.

Kitap 9 bölümden oluşmaktadır. Kitabın diğer 9 bölümü şu isimlerden oluşmaktadır. Bu bölümler ayrı kitaplar olarak yayınlanacaktır.

1. Dizayn İşlemleri
2. Tesis Yükleri ve Beslemeye Etkileri
3. Şebeke Konfigürasyonları
4. Güç Kalitesi
5. Güç Kaynakları
6. İletkenlerin Boyutlandırılması
7. Motorlar ve Tahrik Sistemleri
8. Kısa Devre Hesapları
9. Koruma Kontrol ve İzleme

Sunuş

 Elektrik Tesisat Notları olarak, Sayın Odabaşının değerli çalışmasından da yararlanarak hazırladığımız bu çalışmanın EMO kanalı ile yayınlanması için başından beri desteğini esirgemeyen Orhan (Örücü) Ağabeyimize, derlemenin hazırlanmasında katkılarından dolayı Emre (Metin) ve Hakkı (Ünlü) kardeşlerime teşekkürü borç bilirim.

Bu tür mesleki yayınların e‐kitap olarak çok düşük bedeller ile meslektaşlarına kazandırmak için bu yayın portalını oluşturma kararı alan 42. Dönem EMO Yönetimine öncü rölünden dolayı teşekkür ederiz.

E-Kitabı Derleyen ve Yayına Hazırlayan
İbrahim Aydın BODUR

İçindekiler

9.21.  Koruma Elemanlarının Seçimi 299

9.21.1. Orta Gerilim Kesicileri 299

9.21.2.  Alçak Gerilim Kesicileri 305

9.21.3. Kesicilerin Temel Karakteristikleri 310

9.22. RCD   (Rezidüel Akım Koruma Cihazları). 313

9.22.1. RCD Cihazının Yapısı 313

9.22.1.2. Ölçü Ünitesi 314

9.22.1.3. Açtırma Ünitesi 315

9.22.2. RCD cihazlarının tipleri 316

9.22.2.1. Elektro mekanik röleli RCD.. 316

9.22.2.2. Elektronik röleli RCD.. 317

9.22.3. RCD Cihazlarının Tesiste Çalışma Prensipleri 318

9.22.4. Rezidüel Akım Kesicileri (RCCB). 322

9.22.5. Aşırı Yük Korumalı Rezidüel Akım Kesici (RCBO). 324

9.22.6. RCD tarafından Korumanın Sağlanması 325

9.22.7. RCD Cihazının Koruma Yapmadığı Durumlar. 325

9.22.8. Tesis Tertipleri 326

9.22.8. RCD Tesisinde Meydana Gelen Problemlerin Ortak Sebepleri 331

9.22.8.1.Hatalı Nötr Bağlantıları 331

9.22.8.2. Çapraz Bağlı Nötr  ve Faz Hatları 331

9.22.8.    Üçlü-Nötr-Toprak Bağlantısı 333

9.22.8.1. Şebeke Nötründe Üretilen 3. Harmonik Akımları 335

9.22.8.2.  TN-C Sistemler. 336

9.22.9 RCD ile Korunan Sistemde Hatanın Bulunması 337

9.22.9.1. RCD Cihazının Test Butonunun Çalışmaması durumu. 338

9.22.10. Tüketicinin Eğitimi 341

9.22.11. Orta ve Yüksek Gerilim Sistemleri ile Yüksek Değerde Akım Çeken AG Sistemlerinde RCD kullanımı. 343

9.22.11.1 RCD Sensörleri 343

9.22.11.2. Özel durumlar. 345

9.22.12. Koruma Röleleri ve Açtırıcılar. 355

9.22.13. Sonuçlar. 357

9.22.13.1. RCD cihazlarınınn  Kullanımında Seçiciliğin sağlanması 359

9.22.13.2. RCD kullanarak seçiciliğin uygulanması 359

9.23. Alçak Gerilim Yüksek Kesme Kapasiteli             NH-Sigortalar. 361

9.23.1. Uygulama Alanları 361

9.23.2. Dizayn. 362

9.24. OG Akım Sınırlandırıcı Sigortaların Dizaynı  ve Kullanılması 372

9.24.1. Temel Karakteristikler. 372

9.24.2. Transformatörlerin Korunması 373

9.24.3. Motor Koruması 377

9.24.4. Kapama Darbe Akımı 381

9.24.5. Akım Transformatörleri 385

9.24.5.1. Akım Transformatörünün Karakteristik Değerleri 386

9.25. Doğruluk Sınıfı 387

9.25.2. Birden Çok Sekondere Sahip Akım Transformatörü. 389

9.25.3. Doğruluk Sınır Faktörü ALF üzerine yüklerin etkisi 390

9.26. Koruma ve Uygulama Şekillerine Göre Akım Transformatörlerinin Seçimi 394

9.26.1. Koruma amaçlı akım transformatörlerinin doğruluk sınır faktörünün (ALF) seçimi 395

9.26.1.1. Sabit zamanlı aşırı akım koruması 395

9.26.1.2. Ters zamanlı aşırı akım koruması 396

9.26.1.3.Yönlü aşırı akım koruması 397

9.26.1.4. Toprak hata koruma. 397

9.26.1.5. Diferansiyel Korumalar. 400

9.26.2. Uygulamalara Göre Akım Transformatörlerinin Karakteristiği 400

9.26.2.1.Tipik Korumalar için gerçekleştirilen uygulamalar. 402

9.26.2.2.Diferansiyel Korumanın Özel Durumu. 409

Şekil 9.261: Pilot hatlı kablo veya hat diferansiyel koruması 416

Mesafe Koruması 421

9.26.3. Akım Transformatörlerinin Kısa Devre Dayanımı 424

9.26.3.1.Termal Kısa Devre Dayanımı 424

9.26.3.2. Dinamik Kısa Devre Dayanımı 426

9.26.4     Akım Transformatörlerinin Kısa  Devre                   Dayanımlarının Belirlenmesi 426

9.27. Akım Transformatörlerinin Seçiminde  Kullanılan Genel Pratik Kurallar ve  Bilgiler  429

9.27.2. IEC Standartlarına göre Primer Devre Karakteristikleri 429

9.27.2.1.Nominal primer devre gerilimi  ........ 429

9.27.2.2. Primer işletme akımı : 430

9.27.2.3. Akım transformatörü nominal primer akımı 432

9.27.3. IEC Standartlarına Göre Akım Transformatörünün Sekonder Devre Karakteristikleri. 434

9.27.3.1. Nominal sekonder akımlar ......... 434

9.27.3.2. Akım Transformatörünün Sekonder Terminallerine Bağlanan Gerçek Güç  435

9.28. Uyum Akım Transformatörleri 441

9.28.1. Ana Akım Transformatörünün Gerekli Değerleri 442

9.28.2. Toplama Akım Transformatörleri 444

9.28.3. Ara Akım Transformatörü. 445

9.29. Gerilim Transformatörleri 448

9.29.1.Karakteristikleri 448

9.29.2. Gerilim Düşümü. 451

9.29.3. Ölçü Cihazlarının Güç Tüketimi 452

9.30. Orta Gerilim Motor Koruması 454

9.30.2. 1500 BG ve daha yüksek güç değerlerinde motorlar için minimum koruma  455

9.31. Fider Koruma. 457

9.31.1. Standart yön elemanı ile donatılmamış koruma devresi ve rezidüel akıma göre çalışan  toprak  koruması durumunda: 457

9.31.2. Standart yön elemanı ile donatılmamış koruma devresi ve tiroidal toprak akım sensörü üzerinden bağlı toprak hata koruması durumunda: 458

9.31.3. Yönlü röleler vasıtasıyla fider koruma durumunda: 459

9.32. Transformatör Koruması 460

9.32.1. Küçük güçte transformatörlerde koruma. 460

9.32.2. Yüksek güçte transformatör koruması 461

9.32.3. İlave Transformatör Toprak Koruması 462

9.33.  Bara Koruması 463

9.33.1. Tek kaynak girişli radyal konfigürasyon. 463

9.33.2. İki kaynak girişli bara kuplaj kesicili  sistem.. 464

9.33.3. Tek veya çok kaynaklı kuplaj kesicili veya kesicisiz  bara diferansiyel koruması 465

9.33.4. Birden fazla besleme kaynaklı, kuplaj kesicili, değişken çevirme oranlı akım trasformatörü ile gerçekleştirilen diferansiyel koruma. 466

9.33.5. Besleme sisteminden doğrudan yapılan giriş koruması (İç enerji üretimi olmadığı durum)  467

9.33.6. Dağıtım veya güç transformatörü üzerinden yapılan giriş koruması (İç enerji üretimi olmadığı durum)  468

9.33.7. İç Enerji üretimli tek kaynaklı giriş koruması 469

9.35.          Kontrol Ve İzleme. 470

9.35.1.Elektrik enerjisinin dağıtım kontrol ve izleme sistemlerinin yararları 471

9.35.1.1. Şebekenin kontrolü ve izlenmesi 471

9.35.2.Enerji Faturalarından Tasarruf. 472

9.35.3. Enerji Elde Edilebilirliği 475

9.35.4.Zamana Bağlı Programlama. 479

9.35.6.      Şebeke Bakım Araçları 480

9.35.7.      Dağıtım Şebekesi Kontrol Sistemi 480

9.35.8.      Bakım Ekipmanlarının Uygunluğu. 481

9.36.          Elektrik Şebekesindeki Fonksiyonların            Tanımları 482

9.36.1.      Otomatik Bağlantı Değiştirme. 482

9.36.2       Orta Gerilim Gözünün Teşkil Edilmesi 488

9.36.3.      Yük Atma. 490

9.36.3.1.  Yük atmada tarife yönetimi 491

9.36.3.2.  Transformatör aşırı yük koruma için yük atma. 492

9.36.4.      Transformatörün Sıralı Olarak Yüklenmesi 496

9.36.5.Anahtar ve ayırma cihazları arasındaki kilitleme işlemleri 497

9.36.6.Anahtarlama cihazlarının karşılıklı açtırmaları 498

9.36.7.Topraklama transformatörünün bağlantı                   değişikliği 499

9.36.8.Reaktif enerji kompanzasyonu. 500

9.36.9.Alt sistemlerden ölçüm ve enerji kalitesinin kontrolü. 501

9.36.10.Zamana bağlı programlama. 502

9.36.11.Tarife yönetimi 502

9.36.12.İç üretim jeneratör gruplarının kontrolü. 503

9.36.12.2. Genel dağıtım şebekesine bağlı olarak çalışma. 504

9.36.13.        Son durumun tesbiti 507

9.36.14.        Hata kayıtları 508