Yazar Adı: |
A. HAMİT SERBEST |
ISBN No: |
978-605-01-1430-0 |
|
Yayın No: |
GN/2021/734 |
Yayın Yeri: |
ANKARA |
Sayfa Sayısı: |
408 |
|
|
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI SUNUŞ Bilişim ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, içinde bulunduğumuz çağa damgasını vurmuş, toplumsal, ekonomik ve sosyal değişimlerin yönünü belirler hale gelmiştir. Tüm dünyada, son yarı yüzyılda hızla gelişen bir teknolojik yarış ile doğayı ve hayatı dönüştürme çabasının ürünleri, yaşantımızın içinde hızlıca yerini almış alışkanlıklarımız arasına girmiştir. Yeni nesil teknolojiler, Nesnelerin İnterneti, 5G, akıllı şehirler ve yapay zeka gibi alanlardaki gelişmeler birçok sektörün yeniden tanımlanmasına yol açmış, birey, toplum ve ülkelerin geleceğini şekillendirmiştir. Bu nedenle özellikle elektrik, elektronik, haberleşme, iletişim, kontrol ve otomasyon gibi alanlarda gelişme olanaklarını görerek yatırım yapan ülkeler teknoloji yarışında bir adım öne geçmiştir. Elektrik Mühendisleri Odası`nın (EMO) mesleki kapsamında bulunan bu alanlarda ne yazık ki ülkemiz, arzu edilen seviyede değildir. Türkiye, geleceği öngören stratejik politikalar oluşturamamış, eğitim seviyesini yükseltememiş, yeterli yatırım yapılmamış ve sonuçta 4. Sanayi Devrimi`nin gerisinde kalınmıştır. Bugün ülkemizde nitelikli işgücü ve kaynak eksikliğinin de etkisiyle özellikle ileri teknoloji ürünlerinde dışa bağımlılık giderek artmaktadır. İşte bu noktada bilim insanlarımızın yıllar öncesinden bugün için yaptıkları uyarılar daha da önem kazanmaktadır. Ulusal ve uluslararası düzeyde gerçekleştirdiği çalışmaları, makaleleri, yetiştirdiği öğrenciler ve yaşama geçirdiği projeleri ile mesleğimiz ve ülkemizin gelişmesine büyük katkılarda bulunan değerli hocamız Prof. Dr. Hamit Serbest de bu bilim insanlarından biridir. Hocamızın önemli gördüğü sorunlara ışık tutmak ve çözüm önermek amacıyla kaleme aldığı yazıları, tarihe düşülmüş notlar olarak güncelliğini korumaktadır. Prof. Dr. Hamit Serbest hocamızın 2000`li yıllardan bu yana çeşitli yayın organları ve platformda yer alan yazılarından oluşan bu kitap, aynı zamanda ülkemizin geçmişten bugüne siyasal, toplumsal ve ekonomik yaşantısının da bir özeti olmaktadır. Kitapta; Türkiye`de üniversiteler ile sanayi arasındaki işbirliğinin nasıl geliştiği, üniversitelerde yaşam, yönetim ve mühendislik eğitimini anlatan yazıları okurken, bugün geldiğimiz nokta ve gelecekte ülkemizin ulaşması istenen konum için neler yapılması gerektiğinin de ipuçlarını bulacaksınız. EMO olarak yayımlamaktan büyük gurur duyduğumuz eser için Prof. Dr. Hamit Serbest hocamıza teşekkür ediyor, ülkemiz bilim, teknoloji ve inovasyon ekosistemine katkı sağlamasını diliyoruz. Saygılarımızla Bülent Pala Elektrik Mühendisleri Odası 47. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı
SUNUŞ Üniversite-Sanayi İşbirliği (ÜSİ) teriminin anlamını yitirmiş olduğunu ve artık ekosistemin işlevlerini tam olarak içermediğini söyleyenler olabilir. Bir anlamda doğrudur; çünkü artık fikri/sınaî mülkiyet hakları, patent portföyleri ve yönetimi, lisanslama, ticarileştirme, filiz işletmeler, yatırım gibi konular konuşuluyor. Ama unutulmaması gereken husus her şeyin ÜSİ ile başlamış olduğudur. Bence hem Türkiye için hem de dünya için olmazsa olmaz özelliğini yitirmiş değildir ve hiç de yitirmeyecektir. Bu kitapta okuyacağınız yazılar daha önce farklı yerlerde yayımlanmış durumdadır. 2000 yılından bu yana CBT-Cumhuriyet Bilim Teknik, HBT-Herkese Bilim ve Teknoloji, Sanayi Gazetesi, OAİB Moment Expo, EMO Elektrik Mühendisliği ile İstanbul Sanayi Odası Sanayi dergilerinde ve Üniversite ve Toplum ile Adana Fikir Platformu e-dergilerinde yayınlanmış yazılarımdan "Üniversitelerimiz", "Bilim, Teknoloji ve Sanayi İlişkimiz" ve "Üniversite-Sanayi İşbirliği ve Arayüzler" başlıklarına uygun olanları aldım. Kitabın amacı; ülkemizde ÜSİ anlayışının, kültürünün nasıl gelişmekte olduğunu, süreçte yaşanan aksamaları, bugün itibariyle geldiğimiz noktayı ve ülke olarak izlememiz gereken yolu kendi görüşlerim doğrultusunda anlatmaya çalışmaktır. Üniversitelerimiz başlığı altına giren yazıları da "Üniversitede Yaşam", "Üniversitede Yönetim" ve "Mühendislik Eğitimi" alt başlıkları altında ayırdım ve alt başlıklara giren yazıları da kronolojik sırada eskiden yeniye doğru sıraladım. Bu kurala uymayan bir tek yazım var: "Üniversitede Yaşam" alt başlığında yer alan Nasıl Girebilmişim Aralarına? yazım. Adana Fikir Platformu`nda, 12 Ocak 2015`te yayınlanan bu yazımda anlatılanlar 2002-2003 yıllarında yaşanmıştır. TÜBİTAK Vizyon2023 çalışmaları sırasında görev yapan Eğitim ve İnsan Kaynakları Paneli için oluşturulan ilk grup üyelerinin özelliklerini, onlar Paneli terk ettikten sonra öğrenmiştim ve aklımda kalmıştı. 2014 yılında TÜBİTAK Vizyon 2023 arşivinin içinde Panelin ilk grup üyelerine ilişkin bilgilere ulaşabildim. Dolayısıyla yazı sıralamasında olay tarihini esas alınca genel sıralamada böyle bir kayma oldu. "Bilim, Teknoloji ve Sanayi İlişkimiz" başlıklı ikinci bölüme aldığım yazıları da "Mühendislik Bilim ve Teknoloji", "Sanayimizin Rekabetçiliği" ve "Mentorluk Sistemi ve Sanayimiz" alt başlıkları altında topladım. Üçüncü bölümü de "Üniversite-Sanayi İşbirliği ve Arayüzler" ana başlığı altına girecek yazılardan oluşturdum. Ayrıca, bu yazıları da "Üniversite Sanayi İşbirliği" ve "Arayüzler" alt başlıklarına göre gruplandırdım. Her alt grubun sonunda da bir "Yorum" yazısı göreceksiniz, bu alt gruptaki yazılarda verilen bilgilerin, yapılan değerlendirmelerin bir güncellenmesi oldu. Yazıyı kaleme aldığım tarihteki mevzuat ile günümüzdeki değişiklikleri ve ekosistemde oluşan farklılaşmalar hakkında görüşlerimi yazdım. Son bölümde ise "Sonuç Yerine" başlığı altında ülkemiz ekosisteminin genel bir değerlendirmesini yapmaya çalıştım. Belirli kurum ve/veya destek programları hakkında iyileştirilecek yönleri kendi bilgim ve gözlemlerim çerçevesinde yazdım, tabii önerilerimle birlikte. Bunu da iki bölüm halinde verdim; "Ders Alacaklarımız" ve "İyileştirmemiz Gerekenler" olarak. Bu kitabı bir roman okur gibi okumak gerekmez. Kitabın amacı, üniversite-sanayi işbirliğinin incelenmesi olduğu için ilk bölümde üniversiteler ele alınmıştır. İkinci bölümde sanayi ile ilişkiler ve son bölümde de bu iki kesim arasındaki işbirliği incelenmiştir. Dolayısıyla her bölüm kendi içinde ayrı düşünülebilir ve okuyucu istediği bölümden başlayabilir. Ancak, bölümlerdeki sıralamaya sadık kalındığı takdirde zaman içindeki gelişmeleri görmek imkânı bulunacaktır. Ülkemizin AR-GE kavramı ile resmen tanıştığından bu yana geçen süre sadece 25 yıldır. Batının bu çalışmaları birkaç yüzyıldan bu yana yaptığı düşünülecek olursa vardığımız noktayı küçümsemememiz gerekiyor. Yazılardaki eleştirel üslubumun nedeni, ülke olarak daha fazlasını yapabilecekken yapamayışımıza hayıflanmamdandır. Kitaptaki yazılar her ne kadar kronolojik sırada verilmişse de bu benim yaşam öyküm değildir, sadece gördüklerim ve düşündüklerimden ibarettir.2000-2020 yılları arasında, bana göre önemli olan sorunlara, ışık tutmak ve aklım erdiğince çözüm önermek amacını taşımaktadır. Bir anlamda, ülkemizin bilim, teknoloji ve inovasyon ekosisteminde yaşanan olumlu/olumsuz gelişmelerin de anlaşılmasına yardımcı olabileceğini düşünüyorum. Yaşadıklarımızdan ders alabilmemiz ümidiyle değerlendirmelerinize sunuyorum.
İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1. ÜNİVERSİTELERİMİZ Bölüm-1.1. Üniversitede Yaşam 1. Nasıl Girebilmişim Aralarına? Adana Fikir Platformu, 12 Ocak 2015 2. Devlet Üniversitelerindeki Erozyon Hakkında, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 742, 09 Haziran 2001 3. Rektörler İmparator mu? Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 748, 21 Temmuz 2001 4. İmparatorluk Tutkusu Mevki İle Değil Yönetim Anlayışı İle İlgilidir! Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 755, 07 Eylül 2001 5. Göçmeyen Beyinler... Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 771, 29 Aralık 2001 6. Üniversiteler Siyasi Arpalık mı Oluyor? Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 808, 14 Eylül, 2002 7. Triboloji, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 985, 04 Şubat, 2006 8. Üniversitelerde Seçim Heyecanı... Adana Fikir Platformu, 17 Nisan 2008 9. Akademik Dünyada Hitap Şekli, Adana Fikir Platformu, 30 Mayıs 2009 10. Bilirkişilik: Deneyim ve Gözlemler, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 1217, 16 Temmuz 2010 11. Saygın Bir Meslek: Öğretim Üyeliği, Sanayi Gazetesi, Sayı 436, Ekim 2018 12. YORUM-1. AKADEMİK VATANDAŞLIK Bölüm-1.2. Üniversitede Yönetim 1. YÖK`ü Ne Yapmalı? Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 830, 15 Şubat 2003 2. Nasıl Bir Üniversite? Adana Fikir Platformu, 17 Haziran 2009 3. Yükseköğretimde Neredeyiz, Nereye Gidiyoruz? Elektrik Mühendisliği Dergisi, Sayı 442, sayfa 64-74, Mayıs 2011 4. 2547 Sayılı Yasa Yerine Son Yıllarda Önerilen Yeni Yasa Taslaklarının Karşılaştırılması ve Üniversite Yönetim Modeli Üzerine Öneriler, Elektrik Mühendisliği Dergisi, Sayı 441, sayfa 7-15, Şubat 2011 5. Yükseköğretim Sistemimizin Yeniden Yapılandırılması, Adana Fikir Platformu, 13 Mayıs 2011 6. YORUM-2. ÜNİVERSİTE YÖNETİMİNİN İNCELİKLERİ (İNCE OLMAYAN YÖNLERİ) Bölüm-1.3. Mühendislik Eğitimi 1. Mühendislik Eğitimi Türkçe mi Olmalı? Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 683, Sayfa 17, 22 Nisan 2000 2. Mühendislik Fakülteleri Dekanlar Konseyi, Üniversite ve Toplum Dergisi, Cilt1, Sayı 2, Eylül 2001 3. Elektrik Mühendisliği Eğitimi ve Günümüzdeki Sorunları, Elektrik Mühendisliği Dergisi, Cilt 40, Sayı 411, Sayfa 11-13, Aralık 2001 4. Mühendislik Dekanları Konseyi ile Türk Dil Kurumu Tarafından Yürütülen Teknik Terimlerin Türkçeleştirilmesi Çalışmaları, Üniversite ve Toplum Dergisi, Cilt 2, Sayı 3, Eylül 2002 5. Mühendislik Fakülteleri Alt Yapı ve Sorunları Raporu, Elektrik Mühendisleri Odası, EMO Yayın No: EG/2004/3, Nisan 2004, ISBN 975-395-760-2 6. Türkiye`de Yükseköğretim ve TÜBİTAK Vizyon 2023 Raporundan Öneriler, Adana Fikir Platformu, 02 Ağustos 2009 7. Teknik Öğretmenlerin Mühendis Olması Şart mı? Elektrik Mühendisliği Dergisi, 2013 Ekim, Sayı-448 8. YORUM-3. MÜHENDİS HANGİ TOPRAKTA YETİŞİR? BÖLÜM-2. BİLİM, TEKNOLOJİ VE SANAYİ İLİŞKİMİZ Bölüm-2.1. Mühendislik Bilim ve Teknoloji 1. Mühendislik ve Teknoloji, Üniversite ve Toplum Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, Eylül 2001 2. Araştırma ve Ülkeye Yarar Konusu, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 761, 20 Ekim 2001 3. Bilimsel Makalenin Kalitesi, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 792, 25 Mayıs 2002 4. Avrupa Birliği AR-GE`den Ne Anlıyor? Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 869, 15 Kasım 2003 5. Mühendislik, Teknoloji ve Temel Bilim, Elektrik Mühendisliği Dergisi, 2016 Mart, Sayı-456 6. Dünyada Gelişmişliğin Sırrı, Sanayi Gazetesi, Sayı 435, Ekim 2018 7. Dünyada Bilim Politikasına Bir Örnek: Almanya, Sanayi Gazetesi, Sayı 444, Aralık 2018 8. YORUM-4. BİLİM VE TEKNOLOJİNİN SANAYİYE ETKİSİ Bölüm-2.2. Sanayimizin Rekabetçiliği 1. Yabancı Sermaye ve Bir Örnek, Üniversite ve Toplum Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, Aralık 2002 2. Sanayi İçin Üniversite Tezleri (SANTEZ) Programı ve Öneriler, Cumhuriyet Bilim Teknik 02 Şubat 2007 sayı 1037 3. Sanayinin "Check-Up" Yaptırmaya İhtiyacı Var mı? Adana Fikir Platformu, 09 Haziran 2014 4. Emperyalizmin Yeni Boyutu, Elektrik Mühendisliği Dergisi, 2015 Ekim, Sayı-455 5. Katma Değeri Yüksek Ürün/Hizmet Nasıl Üreteceğiz? HBT – Herkese Bilim Teknoloji Dergisi, Sayı 44, 27 Ocak 2017 6. Türkiye`nin Teknolojik Girişimcilik Dünyası, Adana Fikir Platformu, 19 Ağustos 2017 7. Küresel Girişimcilik Ekosistemindeki Modeller Bize Uyar mı? Adana Fikir Platformu, 24 Ağustos 2017 8. Yerli ve Milli Olmanın Yolu Bu Değil... Adana Fikir Platformu, 04 Haziran 2018 9. Stratejik Plan mı? Niye? Sanayi Gazetesi, Sayı 452, Şubat 2019 10. Öz Değerlendirme Ne Yarar Sağlar? Sanayi Gazetesi, Sayı 462, Nisan 2019 11. AR-GE`siz İnovasyon Olur mu? Sanayi Gazetesi, Sayı 450, Ocak 2019 12. YORUM-5. YARIŞMAK ZORDUR AMA ZORUNLUDUR… Bölüm-2.3. Mentorluk Sistemi ve Sanayimiz 1. AR-GE İnovasyon Kültürümüze Uygun Mentorluk Süreçleri Nasıl Olmalı? Adana Fikir Platformu, 21 Şubat 2017 2. Mentorluk Nedir? Sanayi Gazetesi, Sayı 457, Mart 2019 3. Eylem Planı Uygulanma Süreci ve Mentorluk – Yol Arkadaşlığı, Sanayi Gazetesi, Sayı 459, Mart 2019 4. Mentorluk Türkiye`yi Orta Gelir Tuzağından Kurtarır mı? MOMENT-Expo, Temmuz 2019, Sayı 106 5. YORUM-6. NERDEN ÇIKTI BU MENTORLUK? BÖLÜM-3. ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ VE ARAYÜZLER Bölüm-3.1. Üniversite Sanayi İşbirliği 1. Üniversite-Sanayi İşbirliği İçin Bir Öneri, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 672, Sayfa 15, 05 Şubat 2000 2. Üniversite-Sanayi İşbirliği Önündeki Engel: Döner Sermaye İşletmeleri, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 737, Sayfa 16, 05 Mayıs 2001 3. Döner Sermaye İşletmeleri Hakkında II, Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 750, Sayfa 16, 04 Ağustos 2001 4. Üniversite-Sanayi İşbirliği Önündeki Engeller, Mühendislik Dekanları Konseyi Üniversite-Sanayi İşbirliği Çalışma Grubu, Aralık 2003 5. Üniversite–Sanayi İşbirliğinin Geliştirilmesi İçin Eğitim Sistemi İçinde Uygulanabilecek Öneriler, 12. MDK Toplantısı ve II. Ulusal Mühendislik Kongresi (Zonguldak Karaelmas Üniversitesi), Zonguldak, 11-13 Mayıs 2006, 6. Üniversite-Sanayi İşbirliği 30 Yıldır Gündemde, MOMENT-Expo, Mayıs 2010 Sayı: 24, 7. ÜSİMP Patent Fuarı Sadece Bir Fuar mı? MOMENT-Expo, Ocak 2016, Sayı: 92, 8. Sanayimize Yeni Teknolojileri Tanıtmak İçin Bir Araç: ÜSİMP Ulusal Patent Fuarı, Sanayi Gazetesi, Sayı 490, Kasım 2019 9. Üniversite Sanayi İşbirliği (ÜSİ) Arz ve Talep İlişkisinin İki Yönlü Olmasıyla Gelişebilir, Sanayi Gazetesi, Sayı 508, 18 Mayıs 2020, 10. YORUM-7. ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİNİ ZORLAŞTIRAN MEVZUAT MI UYGULAMA MI? Bölüm-3.2. Arayüzler 1. Üniversite–Sanayi Ortak Araştırma Merkezleri ABD`den Örnekler, Üniversite ve Toplum Dergisi, Cilt 3, Sayı 4, Aralık 2003 2. Adana ÜSAM Başarılı Olacak mı? Cumhuriyet Bilim Teknik, Sayı 811, 5 Ekim, 2002 3. Teknoloji Transfer Ofisleri Üniversite-Sanayi İşbirliğini Sağlayan Arayüzdür, MOMENT-Expo, Mayıs 2013 SAYI: 60 4. Teknoloji Geliştirme Bölgelerindeki Öğretim Üyesi Şirketleri, Cumhuriyet Bilim Teknoloji, 28 Ağustos 2015 5. Üniversite-Sanayi İşbirliğinde (ÜSİ) Arayüzlerin Rolü, Adana Fikir Platformu, 30 Ekim 2017 6. Sınai Mülkiyet Kanunu ve Üniversitelere Olası Etkileri, İstanbul Sanayi Odası Sanayi Dergisi, Şubat 2017 7. TGB Kanununun Özüne Bakalım… Sanayi Gazetesi, Sayı 440, Kasım 2018 8. Teknopark Yönetici Şirketinin AR-GE Faaliyetinde Bulunması, Sanayi Gazetesi, Sayı 434, Eylül 2018 9. TÜBİTAK TTO Programının Önemli Bir Eksiği, Sanayi Gazetesi, Sayı 432, Eylül 2018 10. Teknoloji Transfer Ofislerine Sanayi Ortak Olmalıdır, Sanayi Gazetesi, Sayı 433, Ekim 2018 11. Arayüzler ve Tüzel Kimlik Sorunu, Sanayi Gazetesi, Sayı 448, Ocak 2019 12. Arayüzlerde Uzman Havuzu Oluşturulması, Sanayi Gazetesi, Sayı 464, Nisan 2019 13. Yenilikçi Arayüz Yapılar (YAY) Platformu, Sanayi Gazetesi, Sayı 481, Eylül 2019 14. TTO A.Ş. Amacı ve Görevleri Hakkında, Sanayi Gazetesi, Sayı 507, Mart 2020 15. TTO A.Ş. Yönetim Yapısı, Sanayi Gazetesi, 21 Nisan 2020 16. YORUM-8 TÜRKİYE`NİN ARAYÜZ SERÜVENİ BÖLÜM-4. SONUÇ YERİNE
|
