Giriş

• Kitabımızı aşağıdaki linkten ücretiz olarak indirebilirsiniz.

• http://www.emo.org.tr/ekler/ec9abf11f8841ad_ek.pdf

• Kitabı baskılı olarak edinmek istiyorsanız yandaki sepete ekle butonundan sepete ekleyerek kredi kartınızla satın alabilirsiniz.

Kredi kartınızla online ödeme yapmak istemiyorsanız veya sorun yaşıyorsanız banka havalesi veya eft yolu ile ödeme yapabilirsiniz.

Ödeme Bilgileri

İş Bankası Yenişehir Şubesi (4218) 5841411 No‘lu Hesap (IBAN TR11 0006 4000 0014 2185 8414 11)

Açıklama kısmına almak istediğiniz yayın/yayınların adını yazınız.

Ödeme yaptıktan sonra dekontu (0312) 417 38 18 No‘lu faksa veya emo@emo.org.tr e-posta adresine gönderiniz.

Sunuş

 Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) 2013 yılında yayımladığı, "NÜKLEER ENERJİ RAPORU" başlıklı çalışmasının devamını 2015 yılı itibarı ile nükleer enerji alanında ülkemizde meydana gelen son gelişmeleri de ele alarak yeni bir rapor olarak yayımlamaya karar vermiştir. Nükleer enerji konusunda ülkemizdeki gelişmeler akıl almaz bir şekilde bir an önce nükleer santrala sahip olma anlayışı ile toplumsal çıkarlar ve gereklilikler dikkate alınmaksızın devam etmektedir. 2013 yılında hazırlanan Nükleer Enerji Raporu`nda henüz resmi anlaşmaları  tamamlanmamış olduğu için raporda yer almayan Sinop Nükleer GüçSantralı(NGS)`na ilişkin yasal işlemler aradan geçen iki yıl gibi kısa bir süre içerisinde tamamlanmış ve son ticari anlaşma henüz kamuoyuna açıklanmamış olmasına rağmen, santral sahasında ön çalışmalar başlamıştır. Bu da yetmemiş İğneada`da üçüncü bir nükleer güç santralının yapımı için yeni bir yapımcı grupla ön anlaşma imzalandığı bizzat zamanın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı tarafından açıklanmış ve bu konubazı devlet kuruluşlarının faaliyet raporlarında da yer almıştır. 

Ülkemizde nükleer santrallar elektrik üretimi için planlanmakta ve yapılmaya çalışılmaktadır. Nükleer enerji elektrik üretimi için kullanılan kaynaklardan bir tanesidir; güneş, kömür, doğalgaz, su, rüzgâr gibi diğer kaynaklardan da elektrik üretilmektedir. Ancak nükleer santrallara mevcut iktidar tarafından özel önem verilmekte, nükleer santralları yapmaya çalışan firmalara birçok ayrıcalık tanınmakta ve alım garantileri verilmektedir. Bilindiği gibi ülkemizde yenilenebilir kaynaklara ve Elbistan Termik Santralına verilen kısıtlı alım garantisi dışında başka

herhangi bir kaynağa alım garantisi verilmemektedir. Örneğin barajlı ve yüksek güçlü bir hidroelektrik santrala alım garantisi verilemez. Bu raporumuzda, tamamen bağımsız kaynaklardan elde edilen verilerle öncelikle dünyadaki nükleer santrallara ilişkin son durum incelenmiş ve tarafsız bir şekilde hangi ülkelerin nükleer santral yaptığı ve nükleer santrallara bakış açıları ele alınmıştır. Böylece okuyucuya, dünyanın nükleer santrallara nasıl baktığına dair bir fikir verilmeye çalışılmıştır. Bu irdeleme sonucunda gelişmiş batı ülkelerinin nükleer santral yapma yönelimlerinde önemli bir azalma, gelişmekte olan ülkelerin nükleer santral yapma yönelimlerinde ise bir artış olduğu görülmektedir. Gelişmiş ülkeler elektrik gereksinimlerini daha çok yenilenebilir kaynaklardan elde etmeye yönelirken, gelişmekte olan ülkeler ve özellikle; Çin, Rusya ile Hindistan gibi ülkeler nükleer santral yapma konusunda oldukça istekli davranmaktadırlar. Nükleer endüstri konusunda kendi ülkelerinde nükleer santrallardan elektrik elde edilmesini görece olarak kısıtlayan Fransa ve Japonya gibi ülkelerin başka ülkelerde nükleer santral yapmak için birbirleri ile yarışmaları da ayrı bir ironi olarak, neo liberal kapitalist uygulamaların somut bir örneğini oluşturmaktadır. Bu bölümde ortaya çıkan gerçek gelişmiş ülkelerin nükleer santrallardan uzaklaşmaya başladığıdır.

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Nükleer Enerji Raporu-II 2015`in ikinci bölümünde, 2013 yılında yayımlanan Nükleer Enerji Raporu`ndan sonra; Türkiye`de nükleer alanda meydana gelen gelişmeler yeni mevzuat, yapılması planlanan nükleer güç santrallarına ilişkin yasal ve idari gelişmeler ile bu santral sahalarındaki fiili durum değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda, Akkuyu NGS`de yapım aşamasına yönelik bir takım gelişmelerin yaşandığı, (Çevresel Etki Değerlendirmesi) ÇED raporunun kabul edildiği ve bazı yapıların temel atma işlemlerinin gerçekleştiği görülmüştür. Ancak yapılan tüm işlemlerde bir takım usulsüzlükler ve eksikliklere ilişkin hukuki süreçlerin de devam etmekte olduğu ve ayrıca Rusya ile olan siyasi ilişkilerdeki gerginlik nedeni ile belirsiz bir durumun ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.

Sinop NGS`ye ilişkin yasal işlemlerin tamamlandığı, Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) tarafından sahada bir takım ön araştırma işlemlerine başlandığı anlaşılmaktadır. Ancak santral yapımcısı şirket henüz kurulmamıştır.

İğneada NGS için ise bir konsorsiyumla ön anlaşmanın yapılmış olduğu ve çalışmalara başlandığı açıklanmış ise de bu konuda kamuoyunu aydınlatacak herhangi bir bilgi verilmemiştir.Raporun üçüncü bölümünde, Sinop`ta yapılması planlanan nükleer santral ve bu santralın yapımı için imzalanarak yasalaştırılan anlaşmalar ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu anlaşmaların incelenmesi sonucunda, Sinop NGS`yi yapacak Japon konsorsiyumuna büyük avantajlar ve ayrıcalıklar sağlandığı, 20 yıl alım garantisi verildiği ve anlaşmaların tamamen bir imtiyaz anlaşması niteliğinde olduğu görülmüş; başka herhangi bir yatırımcıya verilmeyen garantilerin bu yatırımcıya verildiği anlaşılmıştır.

Raporun dördüncü bölümünde, Türkiye`nin uzun dönem elektrik ihtiyacının karşılanması açısından Sinop NGS`nin gerekli olup olmadığı, Türkiye`ye maliyeti, enerjide dışa bağımlılık ve elektrik fiyatlarına etkisi yönünden incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda Sinop NGS`nin elektrik sektörüne fayda getirmeyeceği açıkça ortaya çıkmıştır. Raporun beşinci bölümünde, Türkiye`de nükleer karşıtı faaliyetler kronolojik bir sırayla anlatılmıştır.

Rapora ek olarak, nükleer enerji ile ilgili beş adet yasa, Akkuyu NGS ÇED Raporu`nun kısa bir özeti ve Nükleer Karşıtı Platformlar (NKP) tarafından yayımlanmış olan bazı basın açıklamaları yer almaktadır. EMO`nun bu raporu yayımlamaktaki amacı ülkemizin çıkarlarına ve gerçeklerine zıt olan bir uygulamaya ilişkin halkımızı aydınlatarak bu konuda ülke çıkarlarını halk yararına koruma görevini yerine getirmektir. Böylece konuyu bir kez daha kamuoyunun gündemine getirerek kamuoyunu aydınlatma ve karar vericileri uyarmaya çalışmaktadır. Toplumsal yararı görülmeyen ancak bir kaza durumunda büyük yıkımlara neden olacak nükleer santralların yapılmasından vazgeçilmesinin gerekli olduğuna inanan EMO bu santralların yapılmaması için halkı bilgilendirme ve uyarma görevini yapmaya devam edecektir. Bu raporun hazırlanmasında emeği geçen tüm meslektaş ve emekçi dostlarımıza teşekkür ederiz. 

İçindekiler

 SUNUŞ        1

1  GİRİŞ       5

2  EMO NÜKLEER ENERJİ RAPORU-2013 SONRASI NÜKLEER ENERJİ KONUSUNDAKİ GELİŞMELER      11

2 1 NÜKLEER ENERJİ ALANINDAKİ ULUSLARARASI GELİŞMELER  11

2 1 1 Dünyada İşletmedeki ve Yapımı Süren Nükleer Güç Santrallarının Durumu   11

2 1 1 1 Nükleer Güç Santrallarından Yapılan Elektrik Üretimi  11

2 1 1 2 Dünyada İşletmedeki Nükleer Reaktörler    13

2 1 1 3 Dünyada Yapımı Süren Nükleer Santrallar     23

2 1 1 4 Dünyada Kapatılan Nükleer Reaktörler   26

2 1 1 5 EMO 2013 Yılı Raporu`nda Yer Alan Veriler İle Bu Rapor`da Yer Alan Verilerin Karşılaştırılması    28

2 1 2 Nükleer Enerjiye Uluslararası Bakış Yönündeki Değişmeler  30

2 2 NÜKLEER ALANDA TÜRKİYE`DEKİ GELİŞMELER   47

2 2 1 Yeni Yayımlanan İlgili Mevzuat    47

2 2 1 1 Yasalar    47

2 2 1 2 Tüzükler   48

2 2 1 3 İlgili Mevzuatlara Bağlı Yönetmelikler     48

2 1 2 4 Usul ve Esaslar     50

2 2 2 Akkuyu Nükleer Güç Santralı İle İlgili Gelişmeler     50

2 2 3 Sinop Nükleer Güç Santralı İle İlgili Gelişmeler   71

2 2 4 İğneada-Kırklareli Nükleer Güç Santralı İle İlgili Gelişmeler  75

2 3 TÜRKİYE`DE YAPIMI PLANLANAN NÜKLEER GÜÇ SANTRALLARINDAKI FİZİKİ DURUM    80

2 3 1 Akkuyu Nükleer Güç Santralı Alanı Fiziki Durumu    80

2 3 2 Sinop Nükleer Güç Santralı Alanı Fiziki Durumu     81

3  SİNOP`TA YAPILMASI PLANLANAN NÜKLEER GÜÇ SANTRALININ İNCELENMESİ      87

3 1 SİNOP`TA YAPILMASI PLANLANAN NÜKLEER GÜÇ SANTRALI İLE İLGİLİ TARİHSEL GELİŞİM       87

3 2 SİNOP NÜKLEER SANTRALI YAPIMI İÇİN YAPILAN YASA VE ANLAŞMALARIN İNCELENMESİ    89

4  TÜRKİYE`NİN ELEKTRİK ENERJİ İHTİYACININ KARŞILANMASI AÇISINDAN SİNOP NÜKLEER GÜÇ SANTRALI`NIN DEĞERLENDİRİLMESİ     115

4 1 TÜRKİYE`NİN UZUN DÖNEM ELEKTRİK İHTİYACI      116

4 2 SİNOP NÜKLEER GÜÇ SANTRALI`NIN ELEKTRİK İHTİYACININ KARŞILANMASINDAKİ YERİ     120

5  TÜRKİYE`DE NÜKLEER GÜÇ SANTRALLARI YAPILMASINA KARŞI ETKİNLİKLER     131

5 1 SİNOP`TA YAPILAN ETKİNLİK VE DİRENİŞLER    131

5 2 MERSİN`DE AKKUYU NGS`YE KARŞI YAPILAN ETKİNLİK VE DİRENİŞLER     148

5 3 TÜRKİYE NÜKLEER KARŞITI PLATFORM (NKP) ETKİNLİKLERİ 154

6  SONUÇ VE NÜKLEER GÜÇ SANTRALLARI İLE İLGİLİ ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI`NIN GÖRÜŞÜ   159

EKLER

1- NÜKLEER ENERJİNİN BARIŞÇIL AMAÇLARLA KULLANILMASI ALANINDA, TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE KORE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA İMZALANAN İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI`NIN ONAYLANMASI HAKKINDA KARAR      165

2- TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ARASINDA NÜKLEER ENERJİNİN BARIŞÇIL KULLANIMINA İLİŞKİN İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI VE EKİ MUTABAKAT ZAPTININ ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN        171

3- TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE FRANSA CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA NÜKLEER ENERJİNİN BARIŞÇIL AMAÇLI KULLANIMI İÇİN İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI      179

4- TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE JAPONYA HÜKÜMETİ ARASINDA NÜKLEER ENERJİNİN BARIŞÇIL AMAÇLARLA KULLANIMINA DAİR İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI    185

5- TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE JAPONYA HÜKÜMETİ ARASINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ`NDE NÜKLEER GÜÇ SANTRALLARININ VE NÜKLEER GÜÇ SANAYİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ ALANINDA İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN ANLAŞMA VE NÜKLEER GÜÇ SANTRALLARININ VE NÜKLEER GÜÇ SANAYİNİN GELİŞTİRİLMESİNE DAİR İŞBİRLİĞİ ZAPTI      201

6- AKKUYU NGS ÇED RAPORU ÖZETİ     267

7- NÜKLEER KARŞITI PLATFORMLAR TARAFINDAN YAPILAN BAZI BASIN AÇIKLAMALARI      281