|
|
Yazar Adı: |
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI |
ISBN No: |
978-605-01-0254-3 |
|
Yayın No: |
TY/2011/2 |
Yayın Yeri: |
ANKARA |
Sayfa Sayısı: |
787 |
|
|
Bu yayınımızı aşağıdaki bağlantıdan PDF formatında indirebilirsiniz. Ancak basılı olarak edinmek istiyorsanız yandaki bağlantıdan sepete ekleyebilirsiniz. Ancak 09 Ocak 2012 tarihinde baskılı olarak yayına girecektir.  ELEKTRİK TESİSLERİ GENEL TEKNİK ŞAR TNAMESİ VE UYGULAMA ESASLARI
Kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), günün gereklerine, koşullarına ve olanaklarına uygun olarak mesleğin üye toplum ve ülke yararlarına göre uygulanması ve geliştirlmesi için gerekli çabaları göstermek , uzmanlık alanında ülke çıkarlarına uygun politikalar üreterek bunları savunmak, kamuoyu oluşturmak, ilgilileri uyarmak, resmi makamlar ve öteki ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak, önerilerde ve girişimlerde bulunmak, gerektiğinde çalışma alanına ilişkin olarak kanuni yollara başvurmak amaçları ile kurulmuştur.
Ülkemizde elektrik tesislerinin yapılmasına dair yönetmeliklerin, günümüz teknolojik gelişmeleri yanında çok geride kalması nedeniyle 6235 sayılı yasadan gelen görevi gereği EMO mevcut yönetmeliklerin uluslar arası standartlara uygun olarak güncellenmesi çalışmalarını yürütmektedir.
Bu doküman Elektrik Mühendisleri Odası`nın yaklaşık 10 yıllık bir çalışmasının ürünüdür. Çalışmaların sunulduğu ilgili bakanlıkların bu taslak çalışmaları değerlendirmesi hedeflenmesine rağmen aradan geçen 6 yıl içinde en ufak bir çalışma yapılmamış olması, hatta bir değerlendirme komisyonu dahi kurulmamış olması üzüntü vericidir.
Elektrik Mühendisleri Odası, mesleğin üye toplum ve ülke yararlarına göre uygulanması ve geliştirilmesi için gerekli çabaları göstermek amacıyla yaptığı bu teknik çalışmaları EMO şartnamesi olarak yayınlama kararı alarak, hem yıllarca bu çalışmaların içinde yer alan hocalarımızın, kamu kurum ve kuruluşlarında görevli meslektaşlarımızın ve konusunda uzman üyelerimizin emeklerinin zayii etmemek hem de uluslar arası standartlara uygun olarak hazırlanmış olan dokümandan projeci ve müteahhit olarak çalışan üyelerimiz ile ileride meslektaşımız olacak öğrencilerin faydalanması ve mesleğin gelişimine katkı sağlaması amaçlanmıştır.
Avrupa Birliği standartları ile ülkemiz koşullarına uygun olarak güncellenen Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Taslağı çalışması Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi`nde kurulan komisyon marifeti ile 2005 yılı haziran ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına sunulmuştur. Yönetmelik taslağının amacı elektrik tesisatı, elektriksel koruma ve denetleme ile ilgili teknik konulardaki maddelerin Avrupa Birliği "EN" ortak standardına uygun hale getirilmesi ile ilgili olup elektrik tesislerinin ilk kez devreye alma aşamasında yapılması gereken denetlemeler ile tesis çalışırken yapılacak periyodik denetlemeler yönetmeliğin en önemli kısımlarıdır.
Konu ile ilgili standartlar temin ve tercüme edilmiş, ülkemiz koşullarına uygun olarak düzenlenmiş ve 3,5 yıl süren uzun ve zahmetli bir çalışma sonucu taslak oluşturulmuş ve bakanlığa sunulmuştur. Çalışmalara üniversitelerden akademisyenler, kamu kurum ve kuruluşlarında yıllarca kontrolluk ve işletme müdürlüğü yapmış üyelerimiz de katılmışlardır. Bakanlık ise yıllar boyu çalışmayı incelememiş, herhangi bir inceleme komisyonu dahi oluşturmamıştır. İçerik incelense elektriksel güvenlik ve korumaya dair tamamen teknik bir yönetmelik olduğu, şu anda yürürlükte bulunan yönetmeliğin idari maddelerinin mevcut şekli ile yeni taslağa aktarıldığı görülecektir.
Taslağı Elektrik Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan, 03/12/2003 tarih ve 25305 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik İç Tesisleri Hazırlama Yönetmeliği günümüz koşullarında proje yapılmasının yolunu açmakla birlikte yürürlükte bulunan bu yönetmeliğe uygun proje yapabilmek için gene uluslar arası yönetmeliklere uygun olarak yapılan çalışmanın değerlendirilmesi şarttır. Bu bağlamda proje yapma yönetmeliği uluslar arası standarda uygun olmasına rağmen tesisin yapılmasına dair yönetmeliğin eski ve çelişkilerle dolu olması nedeniyle, uluslararası standartlardan yararlanılarak oluşturulan metin meslektaşlarımızın faydalanması için EMO şartnamesi olarak yayınlanmıştır.
Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnamesinin güncellenmesi de Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi`ndeki Yönetmelikler Komisyonu`nun çalışmaları arasındadır. Oldukça geniş katılımlı oluşturulan komisyonda üretici firma temsilcileri ve müteahhit firmalar yanında, üniversitelerden akademisyenler, kamu kurum ve kuruluşlarında yıllarca kontrolluk ve işletme müdürlüğü yapmış üyelerimiz ile konusunda uzman üyelerimizin müdahil olduğu 150 kişilik bir komisyonun yaptığı bu değerli çalışma Bayındırlık Bakanlığı`na sunulmasına rağmen maalesef dikkate alınmamıştır.
Kamu tarafından yayınlanan şartnamelerin ulusal veya uluslar arası kabul görmüş standartlara uygun tarafsız kurallar koyması gerekir. Örneğin ESE tipi olarak sınıflandırılabilecek paratonerler Avrupa Birliği ortak standardında (EN) ve dolayısıyla Türk Standartlarında (TSE) bulunmamaktadır. Ancak Bayındırlık Bakanlığı`nın yayımladığı şartnamenin ilk maddelerinde tüm malzemelerin TSE`li olması kural haline getirilmişken büyük bir çelişkiyle TSE`si olmayan malzeme şart olarak konulmuştur.
Uluslar arası EN 62305 standardına uygun Yıldırımdan Korunma Yönetmeliği, Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şubesi tarafından oluşturulan üniversitelerden akademisyenler, konusunda uzman üyelerimizin katıldığı komisyon marifeti ile uzun erimli bir çalışma ile oluşturulmuştur. Ülke kaynaklarının doğru kullanılması ekseninde ulusal ve uluslar arası yıldırımdan korunma sisteminin üyelerimizin kullanımına sunulması amacıyla bu doküman yayımlanmıştır. Bu çalışmada da tüm ulusal ve uluslar arası mevzuat taranmış ulusal ve uluslar arası standartlar dışında herhangi bir kural yayınlanmamıştır.
Şartnamenin hazırlanmasında emeği geçen tüm meslektaşlarımıza teşekkür eder, bu dokümanın ülkemizdeki elektrik mühendisliği çalışmalarının gelişimine katkı sağlamasını dileriz.
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
42. DÖNEM YÖNETİM KURULU
ARALIK 2011
1-ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ 4
BİRİNCİ BÖLÜM 5
GENEL ESASLAR1 5
1- AMAÇ 5
2- KAPSAM 5
3-DAYANAK 5
4- TANIMLAR 5
5- BİRİM FİYATLA İLGİLİ HUSUSLAR 6
6- SÖKÜM BEDELLERİ 7
7- İHZARAT 7
8- ÖLÇÜ BİRİMLERİ VE ÖLÇME ESASLARI 7
9- PROJELER 8
10- İMALAT VE MONTAJ DETAYLARI 9
11- STANDARTLAR 9
12- HERHANGİ BİR MALZEMENİN YERİNE KULLANILACAK MALZEMELER 9
13- ÇALIŞAN SİSTEMLERİN KAPATILMASI, DURDURULMASI VE BAĞLAMA MÜSAADESİ 9
14- TEMİZLEME VE AYARLAR 10
15- DENEMELER 10
16- ÇALIŞMALARIN KOORDİNE EDİLMESİ 10
17- ULAŞILABİLME 10
18- DIŞ DUVARLARDAKİ AÇIKLIKLAR 10
19- İZİN VE RUHSATNAMELER 11
20- KANUN, TÜZÜK VE YÖNETMELİKLER 11
21- SİSTEMLERİN VE CİHAZLARIN BAKIM, ONARIM VE TEMİZLİKLERİNİN YAPILMASI 11
21.1- Geçici kabulden önce 11
21.2- Geçici kabul ile kesin kabul arasında 11
21.3- Cihaz plakaları 12
21.4- Dağıtım tabloları 12
21.5- Tanıtma, işletme ve bakım el kitabı 12
İKİNCİ BÖLÜM 14
KUVVETLİ AKIM ELEKTRİK TESİSATI 14
22- KAPSAM 14
23- TABLOLAR 14
23.1- Ana Tablo ve Büyük güçlü Dağıtım tabloları 14
23.2- Dağıtım (Talî) tabloları 16
23.3- Etanş Dağıtım tabloları 18
23.4- Sayaç tabloları 18
23.5- Diğer tablolar 18
24- İÇ TESİSAT HATLARI 19
24.1- Genel 19
24.22- Yükseltilmiş döşeme altı tesisat sistemi 20
24.23- Güvenlik ve Güvenlik hatları 21
25- KABLO TAŞIYICILARI VE BARALI KANALLAR 22
25.1- Kablo taşıyıcıları 22
25.2- PVC kanallar: 25
25.3- Baralı kanallar (Busbar) 26
26- ALÇAK GERİLİM ŞEBEKESİ İÇİN DAĞITIM TESİSLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİNE BAKINIZ. 26
27- ÇEVRE AYDINLATMASI 26
28- AYDINLATMA ARMATÜRLERİ 26
28.1- Genel özellikler 26
28.2- Akkor lambalı aydınlatma armatürleri 27
28.3- Fluoresan aydınlatma armatürleri 30
28.4-Kompak fluoresan/metal halide lambalı sıva üstü/gömme armatürler 32
28.5-Dekoratif amaçlı fluoresan lambalı asma tavan armatürleri 32
28.6-Dekoratif amaçlı fluoresan lambalı aluminyum asma tavan armatürleri 33
28.7- Yol ve bahçe aydınlatma armatürleri 33
28.8- Projektörler 35
28.9- Ameliyathane Armatürleri 36
28.10- Negatoskop (Röntgen filmi aydınlatma cihazı) 37
29- YATAKBAŞI ÜNİTELERİ 37
29.1- Yoğun bakım yatakbaşı ünitesi 37
29.2- Hasta yatakbaşı ünitesi: 38
29.3- Hasta odası cihazları için güvenli besleme sistemi 39
30- KOMPANZASYON 40
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 41
ZAYIF AKIM ELEKTRİK TESİSATI 41
31- IŞIKLI VE NUMARATÖRLÜ ÇAĞIRMA TESİSATLARI 41
32- KAPI ZİLİ VE KAPI OTOMATİĞİ TESİSATI 42
33- HEMŞİRE ÇAĞRI SİSTEMİ 42
33.2- Konvansiyonel hemşire çağrı sistemi 42
33.3- Adresli hemşire çağrı sistemi 45
34- BİNA İÇİ TELEFON TESİSATI 47
34.1-Kapsam 47
34.2- Tanımlar 47
34.3- Standartlar 48
34.4- Telefon tesisat sortisi (Telefon priz tesisatı): 48
34.5- Ana hat tesisatı: 48
34.6- Telefon terminal kutuları: 48
34.7. Servis sağlayıcı şirket şebekesine bağlantı tesisatı: 49
34.8. Bina içi telefon tesisatı topraklaması: 49
34.9. Bina içi telefon tesisatı projesinin hazırlanmasında uyulacak esaslar: 50
34.10- Site içi telefon tesisatı: 51
35- KONVANSİYONEL YANGIN ALGILAMA VE UYARI SİSTEMİ 53
35.1- Kapsam 53
35.2- Sistem tasarımı ve genel özellikleri 53
35.3- Sistemin ana ve yardımcı elemanları 54
35.4- Konvansiyonel Yangın Algılama ve Uyarı Kontrol Paneli 55
35.5- Konvansiyonel tekrarlayıcı panel 55
35.6- Konvansiyonel dedektörlerin genel özellikleri; 55
35.7- Konvansiyonel optik duman dedektörü 56
35.8- Konvansiyonel sabit sıcaklık ısı dedektörü 56
35.9- Kombine ısı dedektörü 56
35.10- Konvansiyonel optik duman ve sıcaklık dedektörü 56
35.11- Konvansiyonel ışın Tipi Duman Dedektörü 56
35.12- Aktif Hava Emmeli Çok Hassas Duman Dedektörü 57
35.13- Kablo tipi sıcaklık dedektörü 58
35.14- Konvansiyonel karbon monoksit gaz dedektörü: 58
35.15- Konvansiyonel patlayıcı gaz dedektörü 60
35.16- Konvansiyonel dâhili yangın uyarı butonu 60
35.17- Konvansiyonel harici yangın uyarı butonu 60
35.18- Dâhili elektronik yangın uyarı sireni 60
35.19- Dâhili elektronik yangın uyarı flaşörü 61
35.20- Dâhili elektronik yangın uyarı flaşörlü sireni 61
35.21- Harici elektronik yangın uyarı sireni 61
35.22- Harici elektronik yangın uyarı flaşörlü siren 61
35.23- Paralel uyarı lambası 61
36- ANALOG ADRESLİ YANGIN ALGILAMA VE UYARI SİSTEMİ 62
36.1- Kapsam 62
36.2- Sistem tasarımı ve genel özellikleri 62
36.3- Sistemin ana ve yardımcı elemanları 63
36.4- Analog adresli yangın algılama ve uyarı paneli 64
36.5- Tekrarlayıcı panel 65
36.6- Analog adresli dedektörler 65
36.7- Analog adresli optik duman dedektörü 66
36.8- Analog adresli sabit sıcaklık dedektörü 66
36.9- Analog adresli sıcaklık artış hızı dedektörü 66
36.10- Analog adresli kombine optik duman ve sıcaklık dedektörü 67
36.11- Işın tipi duman dedektörü 67
36.12- Adresli yangın alarm butonu 67
36.13- Adresli saha kontrol modülleri 67
36.13.1- Adresli kısa devre izolatör modülü 67
36.13.2-Adresli bölge denetim modülü 68
36.13.3- Adresli Sesli ve/veya ışıklı uyarı kontrol modülü 68
36.13.4- Adresli röle modülü 68
36.13.5- Adresli kontak izleme modülü 69
36.14- Dâhili elektronik yangın uyarı sireni 69
36.15- Dâhili elektronik yangın uyarı flaşörü 69
36.16- Dâhili elektronik yangın uyarı flaşörlü siren 69
36.17- Harici elektronik yangın uyarı sireni 69
36.18- Harici elektronik yangın uyarı siren flaşörü 69
36.19- Paralel ihbar lambası 69
36.20- Yardımcı güç kaynağı 69
36.21 Adresli patlayıcı gaz dedektörü 70
36.22 Adresli karbonmonoksit gaz dedektörü 70
37- ACİL DURUM AYDINLATMA VE YÖNLENDİRME SİSTEMİ 71
37.1- Kapsam ve genel özellikler 71
37.2- Acil durum aydınlatma üniteleri: 72
37.3- Acil durum yönlendirme üniteleri 74
37.4- Acil durum dönüştürme üniteleri 76
38- GENEL YAYIN (SESLENDİRME) VE ANONS SİSTEMİ 78
38.1- Kapsam 78
38.2- Sistem 78
38.3- Genel özellikler 78
38.4- Kaynak Cihazları 79
38.5- Kontrol Modülleri 79
38.6- Önyükselticiler (Preamplifikatörler) 80
38.7- Anons Mikrofon Ünitesi 80
38.8- Güç Amplifikatörü 81
38.9- Cihaz Dolabı 81
38.10- Ses Kontrol Panelleri 81
38.11- Hoparlörler 82
38.12- Kablolar 82
39- FM-VHF-UHF VE UYDU ANTEN ORTAK TV SİSTEMİ 83
39.1- Kapsam 83
39.2- Sistem 83
39.3- Genel özellikler 83
39.4- Yükselteçler (Ana Hat-Dağıtım ve Bina İçi) 85
39.5- Antenler 86
39.6- Dağıtıcı ve bölücüler 87
39.7- Prizler 87
39.8- Kablolar 87
39.9- Konnektörler 87
39.10- Cihaz dolabı 87
40-DIŞ KAPI İLE KONUŞMA SİSTEMİ 89
40.1-Kapsam 89
40.2-Kapsam Dışı 89
40.3-Tanımlar 89
40.4-Sistem 90
40.5-Genel özellikler 90
41-VERİ İLETİŞİM (DATA) SİSTEMİ 92
41.1- Giriş 92
41.2- Proje Esasları 93
41.3 Ürün Esasları 95
42- KAPALI DEVRE TELEVİZYON (KDTV) SİSTEMLERİ 100
42.1- kapsam 100
42.2- Genel kurallar 100
42.3- Sistem 100
42.4- Siyah beyaz kameralar 101
42.5- Renkli kameralar 101
42.6- Gece / Gündüz kameralar 103
42.7- Hareketli dome kamera 104
42.8- Siyah beyaz monitörler 105
42.9- Renkli monitörler 105
42.10- LCD monitörler 106
42.11- Mercekler 107
42.12- Harici kamera mahfazaları ve harici mahfaza ayakları 107
42.13- Dâhili kamera ayakları 107
42.14- Sayısal kaydediciler 107
42.15-Video matriks anahtarlayıcılar 108
42.16- Sinyal dağıtıcılar 109
42.17- Klavyeler 109
42.18- Konnektörler 109
42.19- Kablolar 109
42.20- Fiber optik dönüştürücüler 110
42.21- Rack 110
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 111
TELEFON SANTRALLARI 111
43- ELEKTRONİK TİP TAM OTOMATİK TELEFON SANTRALI 111
43.1- Kapsam 111
43.2- Sistem 111
43.3- Genel özellikler 111
43.4- İşletim özellikleri 112
43.5- Operatör konsolu 112
43.6- Robot operatör ve mesaj kutusu 113
43.7- Çağrı kayıt, raporlama ve ücretlendirme sistemi 114
43.8- Teknik dokümanlar 114
43.9- Garanti 115
44- ISDN TİP SAYISAL TELEFON SANTRALİ 116
44.1- Kapsam 116
44.2- Genel özellikler 116
44.3- Sistem özellikleri 116
44.4- Abone özellikleri 119
44.5- Çağrı alma özellikleri 119
44.6- Operatör özellikleri 121
44.7-Telefon setleri ve özellikleri 121
44.8- Analog telefon 124
44.9- Dect sistemi (kablosuz telefon sistemi) 124
44.10. IP Telefon setleri 124
44.11- IP telefon uygulamaları (Internet Protokolü) 125
44.12- Robot operatör ve mesaj kayıt (sesli posta) sistemi 126
44.13- Ücretlendirme ve faturalandırma sistemi 127
44.14- İşletme ve bakım özellikleri 128
44.15- Güç kaynağı (redresör ünitesi) 128
44.16- Ana dağıtım çatısı (MDF) 128
44.18- Teknik servis ve garanti 129
44.19- Tekliflerle birlikte istenen dokümanlar 129
44.20- Kontrol ve muayene 130
44.21- Sistem kapasitesi 130
44.22 İlgili Standartlar 131
BEŞİNCİ BÖLÜM 133
ASANSÖRLER 133
45- ASANSÖR TESİSATI 133
45.1-Kapsam 133
45.2- Asansör sınıfları: 133
45.3- Genel kurallar 133
45.4- Asansör boşluğu (kuyu-kuyu alt ve üst boşluğu) 136
45.5- Makina ve makara daireleri 137
45.6- Durak kapıları 137
45.7- Kabin 137
45.8- Kabin kapıları 137
45.9- Askı tertibatı, halat ağırlığını dengeleme ve aşırı hıza karşı koruma 138
45.10- Kılavuz raylar, tamponlar ve sınır güvenlik kesicileri 138
45.11- Tahrik sistemi 138
45.12- Elektrik tesisatı ve aksamı 138
45.13- Elektrik arızalarına karşı korunma, kumandalar, öncelikler 138
45.14- Uyarı levhaları, işaretlemeler ve işletme talimatları 138
45.15- Son kontrol, deneyler ve tutulacak kayıtlar 139
45.16- Asansör planları ve hesapları 139
45.17- Asansör tesisatının kabulü 139
45.18 İlgili Standartlar: 139
ALTINCI BÖLÜM 142
YEDEK GÜÇ KAYNAKLARI 142
46- DİZEL ELEKTROJEN GRUBU 142
46.1- Kapsam 142
46.2- Standartlar 142
46.3- Boyutların kontrolu 142
46.4- Dizel motor 143
46.5- Dizel motorun genel teknik özellikleri 143
46.6- Motorun sürekli net faydalı gücü 144
46.7- Motorun yakıt tüketimi 144
46.8- Regülasyon 145
46.9- Alternatörün teknik özellikleri 145
46.10- Kumanda panosu 146
46.12- Akü şarj ünitesi 149
46.13- Montaj 149
46.14- Eğitim 150
46.15- Teknik dokümantasyon 150
46.16- Tekliflerde dizel motora ait bildirilecek teknik özellikler 151
46.17- Tekliflerde, alternatöre ait bildirilecek teknik özellikler 152
46.18- Kabul işlemleri 152
46.19- Garanti 153
46.20- Yedek malzeme ve avadanlık 153
46.21- Uygunluk Kriteri 153
46.22- İlgili Standartlar 153
YEDİNCİ BÖLÜM 154
YILDIRIMDAN KORUNMA (YILDIRIMLIK) TESİSLERİ 154
47- YILDIRIMDAN KORUNMA TESİSLERİ 154
47.1- Kapsam 154
47.2-Yıldırımdan korunma sisteminin sınıflandırılması, tasarımı, tesisi ve bakımına ilişkin esaslar 154
47.4 - İç yıldırımdan korunma sistemi (İç YKS) 163
47.5- YKS`nin denetim ve bakımı 169
SEKİZİNCİ BÖLÜM 172
KESİNTİSİZ GÜÇ KAYNAĞI (UPS) 172
48-STATİK UPS 172
48.1- Kapsam ve genel esaslar 172
48.2- A grubu KGK donanımları 175
48.3- B grubu KGK donanımları 175
48.4- C grubu KGK donanımları 176
48.5- D grubu KGK donanımları 178
DOKUZUNCU BÖLÜM 182
KAPI GİRİŞ KONTROL SİSTEMLERİ 182
49-KARTLI GİRİŞ KONTROL SİSTEMİ 182
49.1- Kapsam 182
49.2- Genel özellikler 182
49.3- Sistem 182
49.4- Merkezi santral ve işletim yazılımı 182
49.5- Okuyucu santralları 183
49.6- Yedekli (Backup`lı) besleme paneli 183
49.7- Kart okuyucuları 184
49.8- Proximity kartlar 184
49.9- Manyetik kontak 184
49.10- Kapı açma butonu 184
ONUNCU BÖLÜM 185
SAAT SİSTEMLERİ 185
50- MERKEZİ SAAT SİSTEMİ 185
50.1 Kapsam 185
50.2 Sistem 185
50.3 Ana saat ünitesi 185
50.4 Tali saat üniteleri 186
50.5 Kablolar 186
50.6 Montaj 186
50.7 Dokümantasyon 186
2-ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ 188
BÖLÜM 1 189
AMAÇ, KAPSAM, DAYANAK, UYGULAMA VE TANIMLAR 189
MADDE 1- AMAÇ VE KAPSAM 189
MADDE 2 - DAYANAK 190
MADDE 3 - UYGULAMA 190
MADDE 4- TANIMLAR 190
BÖLÜM 2 205
GENEL VE YÖNETİMLE İLGİLİ HÜKÜMLER 205
MADDE 5- KISALTMALAR 205
MADDE 6- ELEKTRİK İÇ TESİS İŞLERİN YAPILMASI 205
MADDE 7- ELEKTRİK TESİSATÇILARININ İŞLETMEYE KAYDOLMASI 205
MADDE 8- TESİSİN BAŞKA BİR ELEKTRİK TESİSATÇISI TARAFINDAN TAMAMLANMASI 206
MADDE 9- KURULU TESİSLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ YA DA BÜYÜTÜLMESİ 206
MADDE 10- KURULU GÜÇLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ 207
MADDE 11 – ELEKTRİK TESİSATÇISININ İŞE BAŞLAMASI 207
MADDE 12- TESİSİN YAPIMINA BAŞLANILDIĞININ İŞLETMEYE BİLDİRİLMESİ 207
MADDE 13 – TESİSTE YAPILABİLECEK DEĞİŞİKLİKLER 207
MADDE 14 – YAPILMIŞ TESİSLERİN KULLANILMASI VE İNSANLARIN UYARILMASI 207
MADDE 15 – İŞLETMEDEN ELEKTRİK BAĞLANTISININ YAPILMASININ İSTENMESİ 207
MADDE 16 – KİRACILARLA YAPI SAHİPLERİ ARASINDA ANLAŞMAZLIKLAR 208
MADDE 17 – ABONENİN ŞEBEKEYE BAĞLANMASI 208
MADDE 18 - ENERJİ ODASI, KABLO BACASI(KABLO ŞAFTI), DAĞITIM TABLOLARI, A.G. SAYAÇ VE SAYAÇ ALTLIKLARI, KOMPANZASYON TESİSLERİ 208
MADDE 19- SİSTEM SEÇİMİ 209
MADDE 20 – İÇ TESİSLERİN DENETLENMESİ VE MUAYENESİ 209
MADDE 21 – ELEKTRİK TESİSATÇININ SORUMLULUĞU 210
MADDE 22- YÖNETMELİĞE UYGUN OLMAYAN TESİSLER 210
MADDE 23 – YÖNETMELİĞE UYMAYAN ELEKTRİK TESİSATÇILARI 210
MADDE 24 – TESİSLERDE KULLANILACAK GEREÇLER VE CİHAZLAR 210
MADDE 25 – GEÇİCİ TESİSLER 210
MADDE 26 – İZİN VERİLEN GERİLİM DEĞİŞME ORANI 210
MADDE 27 - İZİN VERİLEN EN BÜYÜK YÜK DEĞERİ 211
BÖLÜM 3 212
TEKNİK KONULARLA İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER 212
MADDE 28- TEMEL PRENSİPLER 212
28A- ELEKTRİK ÇARPMASINA KARŞI KORUMA 212
28B - ISIL ETKİLERE KARŞI KORUMA 212
28C - AŞIRI AKIMA KARŞI KORUMA 213
28D - HATA AKIMINA KARŞI KORUMA 213
28E - AŞIRI GERİLİME KARŞI KORUMA 213
MADDE 29- TASARIM 213
MADDE 30- ELEKTRİK DONANIMININ SEÇİMİ 216
BÖLÜM 4 217
ELEKTRİK TESİSATLARININ MONTAJI, DOĞRULANMASI, PERİYODİK DENETİM VE DENEYLERİ 217
MADDE 31 - MONTAJ 217
MADDE 32- DOĞRULAMA 217
MADDE 33- PERİYODİK DENETİM VE DENEYLER 217
BÖLÜM 5 218
GENEL KARAKTERİSTİKLERİN BELİRLENMESİ 218
MADDE 34- EŞZAMANLI GÜÇ 218
MADDE 35 – GERİLİM ALTINDA BULUNAN İLETKENLERİN DÜZENLENMESİ VE TOPRAKLAMA SİSTEMİNİN TİPİ 218
MADDE 36- BESLEMENİN NİTELİĞİ 218
MADDE 37- TESİSATIN DEVRE DÜZENLEMESİ 219
MADDE 38- DIŞ ETKİLER 219
MADDE 39- UYUMLULUK 220
MADDE 40- BAKIM 220
BÖLÜM 6 221
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 221
MADDE 41- 221
ELEKTRİK ÇARPMASINA KARŞI KORUMA 221
MADDE 42 – DOĞRUDAN VE DOLAYLI DOKUNMAYA KARŞI BİRLİKTE KORUMA 221
MADDE 43- DOĞRUDAN DOKUNMAYA KARŞI KORUMA 224
MADDE 44- DOLAYLI DOKUNMAYA KARŞI KORUMA 226
GENEL 227
TN SİSTEM 228
TT SİSTEM 230
IT SİSTEM 231
TAMAMLAYICI POTANSİYEL DENGELEME 233
MADDE 45- ISIL ETKİLERE KARŞI KORUMA 239
MADDE 46- ZARARLI ISIL ETKİLERE VE YANGINA KARŞI KORUMA 240
MADDE 47 YANMALARA KARŞI KORUMA 241
MADDE 48- AŞIRI ISINMAYA KARŞI KORUMA 241
AŞIRI AKIMA KARŞI KORUMA 242
MADDE 49- GENEL 242
IT SİSTEMLERİNDE AŞIRI YÜK KORUMA CİHAZLARI 243
MADDE 50 - KORUMA CİHAZLARININ YAPISI 243
MADDE 51- AŞIRI YÜK AKIMINA KARŞI KORUMA 243
MADDE 52- HATA AKIMINA KARŞI KORUMA 244
MADDE 53- AŞIRI YÜK AKIMI VE HATA AKIMI KORUMASINDA KOORDİNASYON 249
MADDE 54- BESLEME KAYNAĞININ KARAKTERİSTİKLERİ İLE AŞIRI AKIMIN SINIRLANDIRILMASI 249
AŞIRI GERİLİME KARŞI KORUMA 250
MADDE 55- ATMOSFER KAYNAKLI VEYA ANAHTARLAMA NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN AŞIRI GERİLİMLERE KARŞI KORUMA 250
MADDE 56- DÜŞÜK GERİLİME KARŞI KORUMA 251
MADDE 57- AYIRMA VE ANAHTARLAMA 252
MADDE 58- AYIRMA 253
MADDE 59- MEKANİK BAKIM İÇİN AÇMA 254
MADDE 60- ACİL ANAHTARLAMA 255
MADDE 61- İŞLEVSEL ANAHTARLAMA (KONTROL-KUMANDA-FONKSİYON) 256
BÖLÜM 7 258
DIŞ ETKİLERLE OLUŞAN TEHLİKELERE KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİNİN SEÇİMİ 258
MADDE 62- YANGIN TEHLİKESİ BULUNAN ALANLARDA ALINACAK ÖNLEMLER 258
BÖLÜM 8 261
DONANIMIN SEÇİMİ VE MONTAJI 261
MADDE 63- GENEL 261
MADDE 64- STANDARTLARA UYGUNLUK 261
MADDE 65- ÇALIŞMA ŞARTLARI VE DIŞ ETKİLER 261
MADDE 66- İŞARETLEME 262
MADDE 67- PERİYODİK KONTROL, DENEME VE UYARILAR 265
MADDE 68- KARŞILIKLI ZARARLI ETKİLER 267
MADDE 69- HAT SİSTEMLERİNİN TİPLERİ 267
TABLO 8 269
Hat Sistemlerinin Seçilmesi 269
TABLO 9 270
Hat Sistemlerinin Montajı 270
Tesisat Yöntemleri (Örnekler) 271
Tablo 10 `un devamı 273
Tablo 10`un devamı 274
Tablo 10`un devamı 275
Tablo 10`un devamı 276
MADDE 71- AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 281
MADDE 72- İLETKENLERİN KESİTLERİ 284
MADDE 73 TÜKETİCİ TESİSLERİNDE GERİLİM DÜŞÜMÜ 285
MADDE 74- ELEKTRİKSEL BAĞLANTILAR 287
MADDE 75- YANGIN YAYILMASINI ÖNLEMEK İÇİN SEÇİM VE MONTAJ ŞARTLARI 289
MADDE 76- DİĞER TESİSATLARA YAKINLIK 290
MADDE 77- DEVAMLILIĞI SAĞLAYICI KORUMA VE TEMİZLİK İLE İLGİLİ SEÇİM VE MONTAJ 292
BÖLÜM 9 293
BAĞLAMA TESİSLERİ 293
(KORUMA, AYIRMA VE ANAHTARLAMA İÇİN) 293
MADDE 78- ORTAK KURALLAR 293
MADDE 79- ELEKTRİK ÇARPMASINA KARŞI KORUMA CİHAZLARI 293
MADDE 80- DÜŞÜK GERİLİME KARŞI KORUMA CİHAZLARI 296
MADDE 81- AYIRMA VE ANAHTARLAMA CİHAZLARI 296
BÖLÜM 10 299
TOPRAKLAMA DÜZENLEMELERİ VE KORUMA İLETKENLERİ 299
MADDE 82- GENEL 299
MADDE 83- TOPRAĞA OLAN BAĞLANTILAR 299
MADDE 84- KORUMA İLETKENLERİ 301
MADDE 85- KORUMA AMAÇLI TOPRAKLAMA DÜZENLEMELERİ 305
MADDE 86- KORUMA VE FONKSİYON AMAÇLI BİRLEŞİK TOPRAKLAMA DÜZENLEMELERİ 305
MADDE 87- POTANSİYEL DENGELEME İLETKENLERİ 306
BÖLÜM 11 307
DİĞER CİHAZLAR 307
MADDE 88- ENERJİ ÜRETİM BİRİMLERİ 307
MADDE 89- DÖNER MAKİNELER 310
MADDE 90- AKSESUARLAR 311
MADDE 91- TÜKETİM ARAÇLARI 313
MADDE 92- TRANSFORMATÖRLER 315
BÖLÜM 12 317
GÜVENLİK SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ GEREÇLER 317
MADDE 93- GENEL 317
MADDE 94- KAYNAKLAR 317
MADDE 95- DEVRELER 318
MADDE 96- CİHAZLARIN UYGUN KULLANIMI 318
MADDE 97- PARALEL ÇALIŞAMAYAN BESLEME KAYNAKLARINA SAHİP GÜVENLİK SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ ÖZEL KURALLAR. 318
MADDE 98- PARALEL ÇALIŞABİLEN BESLEME KAYNAKLARINA SAHİP GÜVENLİK SİSTEMLERİ İLE İLGİLİ ÖZEL KURALLAR. 318
BÖLÜM 13 320
İLK DENETLEME VE DENEYLER 320
MADDE 99- GENEL 320
MADDE 100- GÖZLE DENETLEME 320
MADDE 101- DENEMELER 321
MADDE 102- TESİSATTAKİ EKLEMELER VE DEĞİŞİKLİKLER 326
BÖLÜM 14 327
PERİYODİK DENETLEME VE DENEYLER 327
MADDE 103- GENEL 327
MADDE 104- DENETLEME VE DENEY SIKLIĞI 327
BÖLÜM 15 329
BELGELENDİRME VE RAPORLAMA 329
MADDE 105- GENEL 329
MADDE 106- İLK KONTROLLER 329
MADDE 107- DEĞİŞİKLİKLER VE EKLEMELER 330
MADDE 108- PERİYODİK 330
BÖLÜM 16 331
ÖZEL TESİSATLAR VEYA YERLER İÇİN ÖZEL KURALLAR 331
MADDE 109- GENEL 331
MADDE 110- BANYO VE DUŞ BULUNAN YERLER 331
MADDE 111- YÜZME HAVUZLARI VE DİĞER HAVUZLAR 335
MADDE 112- SAUNALARIN SICAK BÖLÜMLERİ 340
MADDE 113- YAPIM ALANLARI (ŞANTİYE TESİSLERİ) 342
MADDE 115- DAR İLETKEN YERLER (HAREKETİ SINIRLANDIRICI ALANLAR) 346
MADDE 116- KORUMA İLETKENİNDEN NORMAL ŞARTLARDA BÜYÜK AKIMLAR GEÇEN CİHAZLARIN TESİSATLARINDAKİ TOPRAKLAMA KURALLARI 347
MADDE 117- KARAVANLAR, VE MOTORLU KARAVANLAR İÇİN ELEKTRİK TESİSATI 350
ELEKTRİK BESLEMESİ İÇİN TALİMATLAR 352
BAĞLANTI YAPILIRKEN: 352
BAĞLANTIYI KESERKEN: 352
MADDE 118- KARAVAN PARKLARI İÇİN ELEKTRİK TESİSATI 354
MADDE 119 TIBBÎ YERLER 355
MADDE 120- DIŞ AYDINLATMA 363
MADDE 121- FUAR, GÖSTERİ VE SERGİ MAHALLERİ, SİRKLER, LUNAPARKLAR 364
MADDE 122- MOBİLYALAR 368
MADDE 123- HAREKET EDEBİLEN ARAÇ TİPİ BİRİMLER VEYA TAŞINABİLİR BİRİMLER 369
MADDE 124- MARİNALAR VE KÜÇÜK ÖZEL GEZİ TEKNELERİ 371
MADDE 125 – İLETİŞİM TESİSLERİ VE DİĞER TESİSLER 374
BÖLÜM 17 375
SON HÜKÜMLER 375
MADDE 126 - YÜRÜRLÜĞE İLİŞKİN HÜKÜMLER 375
EK A 376
AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 376
A.1 GİRİŞ 376
A.2 ÇEVRE SICAKLIĞI 376
A.3 TOPRAĞIN TERMİK DİRENCİ 376
A.4 YALITILMIŞ İLETKEN VEYA KABLO GRUPLARI 377
A. 5 FARKLI KESİTLERİ OLAN GRUPLAR 377
A. 6 TESİSAT YÖNTEMLERİ 378
TABLO A.1 TESİSAT DÖŞEME YÖNTEMLERİNE GÖRE KULLANILACAK AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ LİSTESİ 380
TABLO A.2 TABLO A.1DEKİ TESİSAT ŞEKİLLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 382
TABLO A.3 TABLO A.1DEKİ TESİSAT ŞEKİLLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 383
TABLO A.4 TABLO A.1DEKİ TESİSAT ŞEKİLLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 384
TABLO A.5 TABLO A.1DEKİ TESİSAT ŞEKİLLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 385
TABLO A.6 TABLO A.1 DEKİ C TESİSAT YÖNTEMİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 386
TABLO A.7 TABLO A.1 DEKİ C TESİSAT YÖNTEMİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 387
TABLO A.8 TABLO A.1 DEKİ E, F VE G TESİSAT YÖNTEMLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 388
TABLO A.9 TABLO A.1 DEKİ E, F VE G TESİSAT YÖNTEMLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 389
TABLO A.10 TABLO A.1 DEKİ E, F VE G TESİSAT YÖNTEMLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ PVC YALITIM BAKIR İLETKEN 390
TABLO A.11 TABLO A.1 DEKİ E, F VE G TESİSAT YÖNTEMLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ PVC YALITIM ALUMİNYUM İLETKEN 391
TABLO A.12 TABLO A.1 DEKİ E, F VE G TESİSAT YÖNTEMLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 392
TABLO A.13 TABLO A.1 DEKİ E, F VE G TESİSAT YÖNTEMLERİNE GÖRE AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 393
TABLO A. 14 300C SICAKLIKTAN FARKLI HAVA SICAKLIKLARINDA DÖŞENMİŞ KABLOLAR İÇİN DÜZELTME FAKTÖRLERİ 394
TABLO A. 15 20 0C`DAN FARKLI TOPRAKTA KANAL İÇİNDEKİ KABLOLARIN AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİNE UYGULANACAK DÜZELTME FAKTÖRLERİ 395
TABLO A.16 TOPRAĞIN TERMİK DİRENCİNİN 2,5 K-M/W ‘DEN FARKLI OLDUĞU YERLERDE GÖMÜLÜ KANAL İÇİNDEKİ KABLOLARDA D YÖNTEMİ İÇİN AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİNE UYGULANACAK DÜZELTME FAKTÖRLERİ. 395
TABLO A.17 BİRDEN FAZLA DEVRE YA DA BİRDEN FAZLA ÇOK DAMARLI KABLO GRUPLARI İÇİN TABLOLAR 396
TABLO A.18 DOĞRUDAN TOPRAKTA GÖMÜLÜ BİR DEVREDEN FAZLA KABLOLAR İÇİN ZAYIFLATMA FAKTÖRLERİ 397
TABLO A.19 TOPRAĞA GÖMÜLÜ KANAL İÇİNDE BİR DEVREDEN FAZLA KABLOLAR İÇİN ZAYIFLATMA FAKTÖRLERİ 398
TABLO A.20 GRUP OLARAK, HAVADA DÖŞENMİŞ ÇOK DAMARLI KABLOLARA UYGULANACAK ZAYIFLATMA FAKTÖRLERİ. 399
TABLO A. 21 TEK DAMARLI KABLOLARIN GRUP HALİNDE DÖŞENMESİNDE UYGULANACAK ZAYIFLATMA FAKTÖRLERİ. 400
TABLO B.1 AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ 401
TABLO B. 2 AKIM TAŞIMA KAPASİTELERİ. 402
TABLO B. 3 GRUP DEVRELER YA DA GRUP ÇOK DAMARLI KABLOLAR İÇİN ZAYIFLATMA FAKTÖRLERİ. 403
EK B 404
EŞZAMANLILIK KATSAYILARI VE EN BÜYÜK GÜCÜN BELİRLENMESİ 404
B.1 TARİFLER : 404
B.2 EŞZAMANLILIK KATSAYISI 404
KONUT DIŞINDAKİ BİNALARDA AYDINLATMA YÜKLERİ İÇİN EŞZAMANLILIK KATSAYILARI 406
KONUT DIŞINDAKİ BİNALARDA PRİZLER İÇİN EŞZAMANLILIK KATSAYISI 407
ASANSÖRLER İÇİN EŞZAMANLILIK KATSAYISI 407
EŞZAMANLI YÜKÜN BELİRLENMESİ İÇİN ÖRNEKLER 407
EK C 409
GERİLİM DÜŞÜMÜ HESABI 409
EK D 413
ÜÇ FAZLI SİSTEMLERDE HARMONİK AKIMLARIN ETKİSİ 413
EK E 415
GİRİŞ 415
ELEKTRİK TESİSAT BELGESİ 418
ELEKTRİK TESİSAT BELGESİ 419
İŞVERENLER İÇİN AÇIKLAMA (BELGEYE EKLENECEK) 419
ABONE BİLGİLERİ: 421
DENETLEME LİSTESİ 423
DENEY SONUÇLARI LİSTESİ 424
DENEY SONUÇLARI LİSTESİNİN DOLDURULMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMA NOTLARI 425
FORM 4 427
EK F 429
TIBBÎ YERLERİN GÜVENLİK HİZMETLERİ İÇİN SINIFLANDIRMA VE GRUP NUMARALARININ AYRILMASI İÇİN ÖRNEKLER 429
TABLO F.1 429
ÖRNEKLERİN LİSTESİ 429
EK G 432
ŞEKİLLER 432
3- ELEKTRİK DAĞITIM TESİSLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ 447
BÖLÜM 1 - GENEL 448
BÖLÜM 2 - DİREKLER 448
A - DEMİR DİREKLER 448
B - BETON DİREKLER 449
C - AĞAÇ DİREKLER 450
BÖLÜM 3- İLETKENLER VE KABLOLAR 451
A - ÇIPLAK İLETKENLER: 451
B - YERALTI KABLOLARI: 454
BÖLÜM 4- HAVA HATTI İZOLATÖRLERİ 460
BÖLÜM 5- PARAFUDRLAR 461
BÖLÜM 6- BARALAR (TOPLAYICI ÇUBUKLAR) 461
BÖLÜM 7- TOPRAKLAMALAR 462
BÖLÜM 8- TRANSFORMATÖRLER 463
A-GÜÇ TRANSFORMATÖRLERİ 463
B-ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ 465
BÖLÜM 9- YÜKSEK GERİLİM DEVRE KESİCİ VE AYIRICILARI 467
BÖLÜM 10- YÜKSEK GERİLİM HÜCRELERİ 469
A - ESKİ TİP AÇIK HÜCRELER 469
B - METAL MAHFAZALI HÜCRELER: 470
BÖLÜM 11- A.G. DAĞITIM TABLOLARI 470
BÖLÜM 12- ESKİ (MEVCUT) ŞEBEKENİN SÖKÜLMESİ 475
YILDIRIMDAN KORUNMA YÖNETMELİĞİ 478
BİRİNCİ BÖLÜM 478
AMAÇ VE KAPSAM 478
DAYANAK 478
UYGULAMA 478
TANIMLAR 478
A) YILDIRIMDAN KORUMA SİSTEMİNE İLİŞKİN TANIMLAR: 479
B) YILDIRIMLA İLGİLİ RİSK YÖNETİMİNE İLİŞKİN TANIMLAR: 482
C) ELEKTRİK VE ELEKTRONİK SİSTEMLERE İLİŞKİN TANIMLAR: 482
İKİNCİ BÖLÜM 484
YILDIRIMDAN KORUMA SİSTEMLERİYLE İLGİLİ GENEL KURALLAR 484
GENEL KURALLAR 484
MADDE 5 484
A) YILDIRIMIN YAPIDA MEYDANA GETİRDİĞİ HASARLAR: 484
1) Yıldırımın yapı üzerindeki etkileri: 484
2) Yapıya verilen hasarın kaynakları ve tipleri: 484
B) HİZMET TESİSATINA GELEN HASAR: 485
1) Yıldırımın hizmet tesisatına etkileri: 485
2) Hizmet tesisatına verilen hasarın kaynakları ve tipleri: 485
C) KAYIP TİPLERİ: 486
Çizelge 1 – Yıldırım düşme noktalarına göre bir yapıdaki hasar kaynakları, hasar tipleri ve kayıp tipleri 486
Çizelge 2– Yıldırım düşme noktalarına göre hizmet tesisatında meydana gelen hasarlar ve kayıplar 486
YILDIRIMDAN KORUNMA İHTİYACI VE EKONOMİK UYGUNLUK 487
MADDE 6 – 487
A) YILDIRIMDAN KORUNMA İHTİYACI: 487
B) YILDIRIMDAN KORUNMANIN EKONOMİK UYGUNLUĞU: 487
KORUNMA ÖNLEMLERİ 488
MADDE 7- 488
A) DOKUNMA VE ADIM GERİLİMLERİNDEN DOLAYI CANLILARIN ZARAR GÖRMESİNİ AZALTMAK İÇİN ALINACAK KORUNMA ÖNLEMLERİ: 488
B) FİZİKSEL HASARI AZALTMAK İÇİN ALINACAK KORUNMA ÖNLEMLERİ: 488
C) ELEKTRİK VE ELEKTRONİK SİSTEMLERİN ARIZASINI AZALTMAK İÇİN ALINACAK KORUNMA ÖNLEMLERİ: 488
1) Yapılar için: 488
2) Hizmet tesisatları için: 488
YAPILARIN VE HİZMET TESİSATLARININ KORUNMASI İÇİN TEMEL ÖLÇÜTLER 488
MADDE 8- 489
A) YILDIRIMDAN KORUNMA DÜZEYLERİ (YKD): 489
Çizelge 3 – YKD`ye göre yıldırım parametrelerinin en büyük değerleri 489
Çizelge 4 – YKD`ye karşılık gelen yıldırım parametrelerinin en küçük değerleri ve bunlara ilişkin yuvarlanan küre yarıçapları 491
B) YILDIRIMDAN KORUNMA BÖLGELERİ (YKB): 491
C) YAPILARIN KORUNMASI 491
1) Fiziksel hasarı ve ölüm tehlikesini azaltmak için korunma: 491
2) İç sistemlerin korunması: 492
D) HİZMET TESİSATLARININ KORUNMASI 492
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 493
RİSK YÖNETİMİ 493
RİSK YÖNETİMİNİN GENEL İLKELERİ 493
MADDE 9 – 493
GENEL: 493
B) HASARLAR VE KAYIPLAR 493
C) RİSK VE RİSK BİLEŞENLERİ: 493
1) Risk (R): 493
Çizelge 5 – Her tür hasar ve kayıp için yapılardaki riskler 494
2) Yapıya düşen yıldırımdan dolayı yapı için risk bileşenleri 494
3) Yapının yakınına düşen yıldırımdan dolayı yapı için risk bileşenleri 494
4) Yapıya bağlı bir hizmet tesisatına düşen yıldırımdan dolayı yapı için risk bileşenleri 494
5) Yapıya bağlı bir hizmet tesisatının yakınına düşen yıldırımdan dolayı yapı için risk bileşenleri 495
6) Bir hizmet tesisatına düşen yıldırımdan dolayı hizmet tesisatı için risk bileşenleri 495
7) Bir hizmet tesisatının yakınına düşen yıldırımdan dolayı hizmet tesisatı için risk bileşenleri 495
D) BİR YAPIYLA İLGİLİ RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI: 495
1) Yalnızca patlama riski olan yapılar ve iç sistemlerin arızalanmasının insan hayatını tehlikeye sokabileceği hastaneler gibi yerler için. 495
2) Yalnızca hayvan telefi olabilecek yerler için. 495
Çizelge 6- Bir yapıda söz konusu olabilecek her tür kayıp için risk bileşenleri 496
1) Hasar kaynağına göre risk bileşenlerinin hesaplanması 496
2) Hasar tipine göre risk bileşenlerinin hesaplanması 496
E) BİR HİZMET TESİSATI İLE İLGİLİ RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI 496
Çizelge 7- Bir hizmet tesisatında söz konusu olabilecek her tür kayıp için risk bileşenleri 497
1) Hasar kaynağına göre risk bileşenlerinin hesaplanması 497
2) Hasar türüne göre risk bileşenlerinin hesaplanması 497
F) RİSK BİLEŞENLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 497
1) Bir yapıda risk bileşenlerini etkileyen faktörler 497
Çizelge 8 - Bir yapıda risk bileşenlerini etkileyen faktörler 498
2) Bir hizmet tesisatında risk bileşenlerini etkileyen faktörler 498
Çizelge 9 - Bir hizmet tesisatında risk bileşenlerini etkileyen faktörler 498
RİSK YÖNETİMİ 498
MADDE 10- 498
A) TEMEL ADIMLAR: 498
B) RİSKİ HESAPLANACAK YAPI 499
C) RİSKİ HESAPLANACAK HİZMET TESİSATI 499
D) KATLANILABİLİR RİSK, RT: 499
Çizelge 10 - Katlanılabilir riskin (RT) önerilen değerleri 499
E) KORUNMA GEREKLİLİĞİNİN İRDELENMESİ İÇİN BİR YOL 499
F) KORUNMANIN EKONOMİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ PROSEDÜRÜ 500
G) KORUNMA ÖNLEMLERİNİN SEÇİMİ 500
YAPILAR İÇİN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI 502
A) TEMEL DENKLEM 502
B) YAPIYA DÜŞEN YILDIRIMDAN KAYNAKLANAN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI (S1) 503
C) YAPININ YAKININA DÜŞEN YILDIRIMDAN KAYNAKLANAN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI (S2) 503
D) YAPIYA BAĞLI HİZMET TESİSATINA DÜŞEN YILDIRIMDAN KAYNAKLANAN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI (S3) 503
E) YAPIYA BAĞLI BİR HİZMET TESİSATININ YAKININA DÜŞEN YILDIRIMDAN KAYNAKLANAN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI (S4) 503
Çizelge 11 – Bir yapıda risk bileşenlerini değerlendirmek için kullanılacak parametreler 504
F) YAPILAR İÇİN RİSK BİLEŞENLERİ HESABININ ÖZETİ 504
Çizelge 12- Farklı kaynakların neden olduğu farklı hasar tiplerine göre yapılar için risk bileşenlerinin hesabı 505
G) YAPILARIN BÖLÜMLERE AYRILMASI (ZS) 505
H) BÖLÜMLERE (ZS) AYRILMIŞ YAPILARIN RİSK BİLEŞENLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 505
1) R1, R2 ve R3 riskleri 505
2) R4 riski 506
HİZMET TESİSATLARI İÇİN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI 506
MADDE 12- 506
TEMEL DENKLEM: 506
B) HİZMET TESİSATINA DÜŞEN YILDIRIMDAN KAYNAKLANAN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI (S3) 506
Çizelge 13– Bir hizmet tesisatında risk bileşenlerini hesaplamak için kullanılacak parametreler 507
C) HİZMET TESİSATININ YAKININA DÜŞEN YILDIRIMDAN KAYNAKLANAN RİSK BİLEŞENLERİNİN HESAPLANMASI (S4) 507
E) HİZMET TESİSATI İÇİN RİSK BİLEŞENLERİNİN ÖZETİ 508
Çizelge 14- Farklı kaynakların neden olduğu farklı hasar tiplerine göre yapılar için risk bileşenleri 508
F) HİZMET TESİSATLARININ BÖLÜMLERE (SS) AYRILMASI 508
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 509
YAPILARIN VE İÇİNDEKİ CANLILARIN KORUNMASI 509
YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMİ (YKS) 509
A) YKS SINIFI: 509
Çizelge 15 – YKD ile YKS sınıfı arasındaki ilişki 509
1) YKS sınıfına bağlı veriler; 509
2) YKS sınıfına bağlı olmayan veriler; 509
B) YKS`NİN TASARIMI 509
C) BETONARME YAPILARDA ÇELİK İSKELETİN ELEKTRİKSEL SÜREKLİLİĞİ 509
DIŞ YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMİ (DIŞ YKS) 510
MADDE 14 510
A) GENEL: 510
2) Dış YKS`nin seçimi: 510
3) Doğal bileşenlerin kullanımı: 510
B) YAKALAMA UCU SİSTEMLERİ 510
KONUMLANDIRMA: 510
Çizelge 16 – YKS sınıfına göre yuvarlanan küre yarıçapları, kafes boyutları ve koruma açısının en büyük değerleri 511
2) Yüksek yapıların yan cephelerine yıldırım çarpmalarına karşı yakalama uçları: 511
3) Yapılış: 512
4) Doğal bileşenler: 512
Çizelge 17 – Yakalama ucu sistemlerindeki metal levhalar veya metal boruların en küçük kalınlıkları 512
C) İNDİRME İLETKENLERİ SİSTEMİ 513
1) Genel: 513
2) Ayrılmış YKS`de iletkenlerin yerleştirilmesi: 513
3) Ayrılmamış bir YKS`de iletkenlerin yerleştirilmesi: Her ayrılmamış YKS için, mimari ve uygulamadaki kısıtlamalara tâbi olarak, en az iki indirme iletkeni olmalı ve bu iletkenler korunacak yapının etrafına düzgün biçimde dağıtılmalıdır. İndirme iletkenleri arasındaki uzaklıklar, Çizelge 18`de verilmiştir. 513
Çizelge 18- YKS sınıfına uygun indirme iletkenleri arasında ve kuşaklama iletkenleri arasındaki uzaklıklar 514
4) Yapılış: 514
5) Doğal bileşenler: 515
6) Deney ek yerleri: 515
D) TOPRAK SONLANDIRMA SİSTEMİ 515
1) Genel: 515
2) Genel koşullarda topraklama düzenlemesi: 515
3) Topraklama elektrotlarının tesis edilmesi: 516
4) Doğal topraklama elektrotları: 517
E) BİLEŞENLER: 517
Çizelge 19 – YKS`de kullanılan malzemeler ve kullanım koşulları 517
F) MALZEME VE BOYUTLAR 518
Çizelge 20- Yakalama ucu iletkenleri, yakalama çubukları ve indirme iletkenlerine ilişkin malzeme, biçim ve en küçük kesit alanı 518
Çizelge 21– Topraklama elektrotlarına ilişkin malzeme, biçim ve en küçük boyutlar 519
İÇ YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMİ (İÇ YKS) 519
MADDE 15- 519
A) GENEL 519
B) YILDIRIM EŞ POTANSİYEL KUŞAKLAMASI 520
Çizelge 22- Farklı kuşaklama baralarını birbirine veya toprak sonlandırma sistemine bağlayan iletkenlerin en küçük kesitleri 520
Çizelge 23- İç metal tesisatları kuşaklama baralarına bağlayan iletkenlerin en küçük kesitleri 521
C) DIŞ YKS`NİN ELEKTRİKSEL YALITIMI 522
Çizelge 24 - Dış YKS`nin yalıtılma hesabında kullanılan ki katsayıları 522
Çizelge 25 - Dış YKS`nin yalıtılma hesabında kullanılan kc katsayıları 522
Çizelge 26 - Dış YKS`nin yalıtılma hesabında kullanılan km katsayıları 522
YKS`NİN BAKIMI VE GÖZDEN GEÇİRİLMESİ (MUAYENESİ) 523
MADDE 16 523
A) MUAYENELERİN UYGULANMASI 523
B) MUAYENELERİN SIRASI 523
C) BAKIM 523
DOKUNMA VE ADIM GERİLİMLERİNDEN DOLAYI CANLILARA VERİLECEK ZARARA KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ 523
DOKUNMA GERİLİMLERİNE KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ: 523
B) ADIM GERİLİMLERİNE KARŞI KORUMA ÖNLEMLERİ: 524
BEŞİNCİ BÖLÜM 525
YAPI İÇİNDEKİ ELEKTRİK VE ELEKTRONİK SİSTEMLERİN KORUNMASI 525
YILDIRIM ELEKTROMANYETİK DARBELERİNDEN KORUNMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI VE TESİSİ 525
MADDE 18) 525
A) YEKS TASARIMI 527
B) YILDIRIMDAN KORUNMA BÖLGELERİ (YKB) 528
DIŞ BÖLGELER 528
İÇ BÖLGELER (DOĞRUDAN YILDIRIM BOŞALMALARINA KARŞI KORUMALI) 528
C) YEKS` DEKİ TEMEL KORUMA ÖNLEMLERİ 530
TOPRAKLAMA VE KUŞAKLAMA 531
MADDE 19 – 531
A) TOPRAK SONLANDIRMA SİSTEMİ 531
B) KUŞAKLAMA ŞEBEKESİ: 532
B) KUŞAKLAMA BARALARI: 536
D) YKB SINIRINDA KUŞAKLAMA 537
E) KUŞAKLAMA BİLEŞENLERİNE İLİŞKİN MALZEMELER VE BOYUTLAR. 537
Çizelge 27 - Kuşaklama bileşenleri için en küçük kesitler 537
MANYETİK EKRANLAMA VE MANYETİK ALANDAN ETKİLENMEYECEK ŞEKİLDE HAT GÜZERGAHI OLUŞTURMA 537
MADDE 20) 537
A) HACİMSEL EKRANLAMA: 537
B) İÇ HATLARIN EKRANLANMASI: 538
C) İÇ HAT GÜZERGÂHLARININ BELİRLENMESİ: 538
D) DIŞ HATLARIN EKRANLANMASI: 538
E) MANYETİK EKRANLARIN MALZEMELERİ VE BOYUTLARI: 538
DKD İLE KORUMA 538
MADDE 21) 538
YEKS`İN YÖNETİMİ 539
MADDE 22) 539
A) YEKS YÖNETİM PLANI 539
Çizelge 28 – Yeni binalar ve binaların inşaatında veya kullanımında çok fazla değişiklikler için YEKS yönetim planı 540
B) YEKS`İN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ (MUAYENESİ) VE BAKIMI 540
ALTINCI BÖLÜM 541
YKS VE YEKS`İN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ VE BAKIMI 541
YKS`NİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ (MUAYENESİ) VE BAKIMI 541
MADDE 23- 541
A) GÖZDEN GEÇİRME (MUAYENELER) 541
1) Gözden geçirmenin kapsamı: 541
Çizelge 29 – Bir YKS`ye ilişkin gözden geçirme aralık üst sınırları 541
2) Gözden geçirmelerin sırası 542
B) BAKIM: 543
1) Genel açıklamalar: 543
2) Bakım işlemi: 544
3) Bakım belgeleri: 544
YEKS`İN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ (MUAYENESİ) VE BAKIMI 544
MADDE 24- 544
A) YEKS`İN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ: 544
1) Gözden geçirme (muayene) işlemleri 545
2) Gözden geçirme raporu: 545
B) BAKIM: 545
YEDİNCİ BÖLÜM 546
SON HÜKÜMLER 546
MADDE 25- 546
YÜRÜTME 546
MADDE 26 – 546
EK –A 547
YILDIRIM AKIMI PARAMETRELERİ 547
A.1 YERE DÜŞEN YILDIRIMLAR 547
A.2 YILDIRIM AKIMI PARAMETRELERİ: 548
A.3 YKD I İÇİN EN BÜYÜK YILDIRIM AKIMI PARAMETRELERİNİN BELİRLENMESİ: 548
A.3.1 BİRİNCİ KISA DARBE VE UZUN DARBE: 549
Çizelge A.1 – CIGRE`den alınan yıldırım akımı parametreleri 550
A.3.2 SONRAKİ KISA DARBE: 550
Çizelge A.2 – Yıldırım akımı parametrelerinin logaritmik normal dağılımı - CIGRE`den alınan %95 ve %5 değerlerinden hesaplanan ortalama μ ve saçılma σlog değerleri 551
A.4 EN KÜÇÜK YILDIRIM AKIMI PARAMETRELERİNİN SAPTANMASI: 551
EK B 552
YILDIRIM AKIMININ ZAMAN FONKSİYONLARI 553
Çizelge B.1 – Kısa yıldırım akımı parametreleri 553
EK C 556
DENEYSEL AMAÇLI YILDIRIM AKIMLARININ BENZETİMİ 556
C.1 GENEL: 556
C.2 BİRİNCİ KISA DARBENİN ÖZGÜL ENERJİSİNİN VE UZUN DARBENİN YÜKÜNÜN BENZETİMİ: 556
Çizelge C.1 - Birinci kısa akım darbesi parametreleri 556
Çizelge C.2 - Uzun akım darbesi parametreleri 556
C.3 KISA AKIM DARBELERİNİN CEPHE DİKLİĞİNİN BENZETİMİ: 557
Çizelge C.3 - Kısa darbeler için deney parametreleri 557
EK-D 559
YKS BİLEŞENLERİ ÜZERİNDE YILDIRIMIN ETKİSİNİN BENZETİMİ İÇİN DENEY PARAMETRELERİ 559
D.1 GENEL: 559
D.2 DÜŞME NOKTASIYLA İLGİLİ AKIM PARAMETRELERİ: 559
Çizelge D.1 – Farklı YKS bileşenleri ve farklı YKD`ler için yıldırım parametreleri 559
D.3 AKIM PAYLAŞIMI: 560
D.4 YILDIRIM AKIMININ HASARA YOL AÇAN ETKİLERİ 560
Çizelge D.2 – YKS bileşenlerinde kullanılan bazı malzemelerin özellikleri 561
Çizelge D.3 – W/R`ye bağlı olarak farklı kesitlerdeki iletkenlerin sıcaklık artışları 561
D.6 DARBE KORUMA DÜZENİ (DKD): 567
D.7 YKS BİLEŞENLERİNİN DENEYLERİNDE KULLANILACAK DENEY PARAMETRELERİNİN ÖZETİ: 568
EK-E 569
FARKLI NOKTALARA DÜŞEN YILDIRIMLARDAN KAYNAKLANAN DARBELER 569
E.1 YAPIYA DÜŞEN YILDIRIMLARDAN KAYNAKLANAN DARBELER (HASAR KAYNAĞI S1) 569
Çizelge E.1 – Zemin özdirencine göre topraklama empedansları Z ve Z1 570
E.2 YAPIYA BAĞLI HİZMET TESİSATLARINA DÜŞEN YILDIRIMLARDAN KAYNAKLANAN DARBELER 570
Çizelge E.2 – Yıldırımdan dolayı beklenen aşırı akımlar 571
E.3 ENDÜKSİYON ETKİLERİNDEN KAYNAKLANAN DARBELER (HASAR KAYNAĞI S1 VEYA S2): 571
E.4 DKD`LERLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER 571
EK – F 572
YILLIK TEHLİKELİ OLAY SAYISININ (N) DEĞERLENDİRİLMESİ 572
F.1 GENEL: 572
Çizelge F.1 – Türkiye`deki şehir merkezleri için ortalama yıldırımlı gün sayıları 572
F.2 YAPIYA VE YAPIYA BAĞLI BİR HATTA YILDIRIM DÜŞMESİNDEN KAYNAKLANAN ORTALAMA YILLIK TEHLİKELİ OLAY SAYISININ (NDA) DEĞERLENDİRİLMESİ 573
Çizelge F.2- Hesaplama yöntemine göre toplama alanı değerleri 574
Çizelge F.3 Yerleşim faktörü (Cd) 576
F.3 YAPININ YAKININA YILDIRIM DÜŞMESİNDEN KAYNAKLANAN ORTALAMA YILLIK TEHLİKELİ OLAY SAYISININ (NM) HESABI 577
F.4 HİZMET TESİSATINA YILDIRIM DÜŞMESİNDEN KAYNAKLANAN ORTALAMA YILLIK TEHLİKELİ OLAY SAYISININ (NL) HESABI 577
Çizelge F.4 Hizmet tesisatının özelliklerine göre toplama alanları (Al ve Ai) 577
ÇİZELGE F.5 TRANSFORMATÖR FAKTÖRÜ (CT) 578
F.5 HİZMET TESİSATININ YAKININA YILDIRIM DÜŞMESİNDEN KAYNAKLANAN ORTALAMA YILLIK TEHLİKELİ OLAY SAYISININ (NL) HESABI 578
Çizelge F.6 Çevre faktörü (Ce) 578
EK – G 580
BİR YAPININ HASARLANMA OLASILIĞININ (PX) HESABI 580
G.1 YAPIYA DÜŞEN YILDIRIMLARIN CANLILARA ZARAR VERME OLASILIĞI (PA): 580
Çizelge G.1 Yapıya düşen yıldırımdan kaynaklanan tehlikeli dokunma ve adım gerilimleri nedeniyle canlıların zarar görmesi olasılıkları (PA) 580
G.2 YAPIYA DÜŞEN YILDIRIMLARIN FİZİKSEL HASARA NEDEN OLMA OLASILIĞI (PB): 580
Çizelge G.2 Fiziksel hasarın azaltılması önlemlerine göre (PB) değerleri 580
G.3 YAPIYA DÜŞEN YILDIRIMLARIN İÇ SİSTEMLERİN ARIZALANMASINA YOL AÇMA OLASILIĞI (PC): 580
Çizelge G.3- YKD`ye bağlı olarak PDKD olasılıkları 580
G.4 YAPININ YAKININA DÜŞEN YILDIRIMLARIN İÇ SİSTEMLERİN ARIZALANMASINA NEDEN OLMA OLASILIĞI (PM): 581
Çizelge G.4 - KMS için PMS olasılıkları 581
Çizelge G.5 İç sistemler içindeki iletkenlere bağlı olarak KS3 faktörleri 582
G.5 HİZMET TESİSATINA DÜŞEN YILDIRIMLARIN CANLILARIN ZARAR GÖRMESİNE NEDEN OLMA OLASILIĞI (PU): 582
Çizelge G.6 – Kablo ekranlama direncine (RS) ve donanımın darbe dayanım gerilimine (UW) bağlı olarak PLD olasılık değerleri 582
G.6 HİZMET TESİSATINA DÜŞEN YILDIRIMLARIN FİZİKSEL HASARA NEDEN OLMA OLASILIĞI (PV): 583
G.7 HİZMET TESİSATINA DÜŞEN YILDIRIMLARIN İÇ SİSTEMLERİN ARIZALANMASINA NEDEN OLMA OLASILIĞI (PW): 583
G.8 YAPIYA GİREN HİZMET TESİSATININ YAKININA DÜŞEN YILDIRIMLARIN İÇ İSTEMLERİN ARIZALANMASINA NEDEN OLMA OLASILIĞI (PZ): 583
Çizelge G.7 – Kablo ekranlama direncine (RS) ve donanımın darbe dayanım gerilimine (UW) bağlı olarak PLI değerleri 583
EK – H 584
BİR YAPIDA KAYIPLARIN (LX) BELİRLENMESİ 584
H.1 ORTALAMA BAĞIL YILLIK KAYIP MİKTARI: 584
H.2 CAN KAYBI 584
Çizelge H.1 - Lt , Lf ve Lo için ortalama değerler 584
Çizelge H.2 – Toprağa ve basılan yerin yüzeyine bağlı olarak ra, ru değerleri 585
Çizelge H.3 – Yangın sonuçlarını azaltmaya yönelik önlemlere bağlı olarak rp değerleri 585
Çizelge H.4 – Yapının yangın riskine bağlı olarak rf değerleri 585
Çizelge H.5 – Özel tehlike olması halinde hz faktörü değerleri 586
H.3 KAMU HİZMETLERİNİN KABUL EDİLEMEYECEK ŞEKİLDE KAYBI: 586
Çizelge H.6 - Lf ve Lo için ortalama tipik değerler 586
H.4 KÜLTÜREL MİRASIN KAYBI 586
H.5 EKONOMİK KAYIP 587
Çizelge H.7 Lt, Lf ve Lo için ortalama değerler 587
EK – I 588
HİZMET TESİSATINA HASAR GELMESİ OLASILIĞININ (P‘X) HESAPLANMASI 588
I.1 METAL İLETKENLİ HATLAR 588
Çizelge I.1 – Ekranlı hattın özelliklerine bağlı olarak Kd faktörleri 588
Çizelge I.2 – Korunma önlemlerine bağlı olarak Kp faktörleri 588
Çizelge I.3 – Kablo tipine bağlı olarak UW darbe dayanma gerilimi değerleri 588
Çizelge I.4 – Cihaz tipine bağlı olarak UW darbe dayanım gerilimi değerleri 589
Çizelge I.5 - Arıza akımına (Ia) bağlı olarak P‘B, P‘C, P‘V ve P‘W değerleri 589
EK J 591
HİZMET TESİSATINDAKİ KAYIPLARIN (L‘X) DEĞERLENDİRİLMESİ 591
Çizelge J.1 – L‘f ve L‘o için değerler 591
J.3 EKONOMİK KAYIP: 591
EK – K 592
ANAHTARLAMA AŞIRI GERİLİMLERİ 592
EK – L 593
KAYIP MALİYETİNİN HESAPLANMASI 593
EK – M 594
YAPILAR İÇİN ÖRNEK ÇALIŞMA 594
M.1 TEKİL EV: 594
Çizelge M.1- Yapı verileri ve özellikleri 594
Çizelge M.2- İç sistemlerin ve bunların bağlı olduğu giren hatların verileri ve özellikleri 595
Çizelge M.3- Z2 bölgesi (bina içi) özellikleri 595
Çizelge M.4- Yapıların ve hatların toplama alanları 596
Çizelge M.5- Beklenen yıllık tehlikeli olay sayısı 596
Çizelge M.6- İlgili risk bileşenleri ve hesaplanması 596
Çizelge M.7- Risk bileşenlerini hesaplama sonuçları 597
M.2 TİCARİ BİNALAR 597
Çizelge M.8- Yapı özellikleri 598
Çizelge M.9- İç elektrik sistemlerinin ve bunların bağlı olduğu elektrik hatlarının özellikleri 598
Çizelge M.10- İç iletişim sistemlerinin ve bunların bağlı olduğu iletişim hatlarının özellikleri 599
Çizelge M.11- Z1 bölgesi (bina giriş alanı) özellikleri 599
Çizelge M.12- Z2 bölgesi (bahçe) özellikleri 599
Çizelge M.13- Z3 bölgesi (arşiv) özellikleri 599
Çizelge M.14- Z4 bölgesi (bürolar) özellikleri 600
Çizelge M.15- Z5 bölgesi (bilgisayar merkezi) özellikleri 600
Çizelge M.16- Yapıların ve hatların toplama alanları 600
Çizelge M.17- Beklenen yıllık tehlikeli olay sayısı 600
Çizelge M.18- İlgili risk bileşenleri ve hesaplanması (değerler 10-5) 601
Çizelge M.19- Bölgelere göre R1 risk bileşenlerinin bileşimi (değerler 10-5) 601
Çizelge M.20- Seçilen çözüme göre R1 risk bileşenlerinin bileşimi (değerler 10-5) 602
M.3 HASTANE: 602
Çizelge M.21- Yapı özellikleri 602
Çizelge M.22- İç elektrikli sistemler ve bunlarla ilgili giren YG elektrik hattının özellikleri 603
Çizelge M.23- İç iletişim sistemlerinin ve bağlı oldukları iletişim hatlarının özellikleri 603
Çizelge M.24- Z1 bölgesi (bina dışı) özellikleri 604
Çizelge M.25- Z2 bölgesi (odalar bloğu) özellikleri 604
Çizelge M.26- Z3 bölgesi (ameliyathane) özellikleri 604
Çizelge M.27- Z4 bölgesi (Yoğun bakım ünitesi) özellikleri 605
Çizelge M.28- Beklenen yıllık tehlikeli olay sayısı 605
Çizelge M.29- Risk R1 – Bölgelere göre göz önüne alınacak risk bileşenleri 605
Çizelge M.30- Risk R1 – Korunmamış yapı için olasılık değerleri (P) 606
Çizelge M.31- Risk R1 – Korunmamış yapı bölgelerine göre risk bileşenlerinin değerleri (değerler 10-5) 606
Çizelge M.32- Bölgelere göre R1 risk bileşenlerinin bileşimi (değerler 10-5) 607
Çizelge M.33- Risk R1 - Seçilen "a" çözümüne göre olasılık değerleri (P) 608
Çizelge M.34- Risk R1 - Seçilen "b" çözümüne göre olasılık değerleri (P) 608
Çizelge M.35- Risk R1 - Seçilen "c" çözümüne göre korunmuş yapı için olasılık değerleri (P) 609
Çizelge M.36- Seçilen çözüme göre R1 risk bileşenlerinin bileşimi (değerler 10-5) 609
Çizelge M.37- Bölgelere göre kayıp maliyetleri (değerler $ 106) 609
Çizelge M.38 – Oranların değerleri 609
Çizelge M.39- Risk R4 – Korunmamış yapı için bölgelere göre risk bileşenleri değerleri (değerler 10-5) 610
Çizelge M.40- Kayıp tutarları (CL ve CRL) (değerler $) 610
Çizelge M.41- Korunma önlemlerinin maliyeti (CP) ve yıllık maliyeti (CPM) (değerler $) 610
Çizelge M.42- Yıllık tasarruf (değerler $) 611
M.4 APARTMANLAR: 611
Çizelge M.43- Yapı özellikleri 611
Çizelge M.44- Z2 bölgesi parametreleri 611
Çizelge M.45- İç elektrikli sistemler ve ilgili giren hat parametreleri 612
Çizelge M.46- İç iletişim sistemlerinin ve ilgili giren hat parametreleri 612
Çizelge M.47- Binanın yüksekliğine ve yangın riskine göre alınacak korunma önlemleri 612
EK N 613
HİZMET TESİSATLARI İÇİN ÖRNEK ÇALIŞMA – İLETİŞİM HATTI 613
N.1 GENEL: 613
N.2 TEMEL VERİLER: 613
N.3 HAT ÖZELLİKLERİ 613
Çizelge N.1- S1 bölümünün hat özellikleri 613
Çizelge N.2- S2 bölümünün hat özellikleri 614
N.4 HAT SONU YAPI ÖZELLİKLERİ 614
Çizelge N.3- Hat sonu yapı özellikleri 614
N.5 BEKLENEN YILLIK TEHLİKELİ OLAY SAYISI 614
Çizelge N.4 - Beklenen yıllık tehlikeli olay sayısı 614
N.6 RİSK BİLEŞENLERİ 614
N.7 R‘2 RİSKİNİN HESABI: 614
Çizelge N.5 – Risk R‘2 – Hattın S bölümleri ile ilgili risk bileşenleri 615
Çizelge N.6 - Risk R‘2 – Korunmamış hat için arıza akımları ve olasılıkları (P‘) 615
Çizelge N.7 - Risk R‘2 – Korunmamış hat için bölümlere göre risk bileşenleri değerleri (değerler 10-3) 615
Çizelge N.8 – Risk R‘2 -Korunmuş hat için olasılık değerleri (P‘) 616
Çizelge N.9- Risk R‘2 – T1/2 ve Ta geçiş noktalarına takılan DKD`lerle (PDKD = 0,03) korunmuş hat için risk bileşenlerinin değerleri (değerler 10-3) 616
EK – O 617
YAKALAMA UCU SİSTEMİNİN KONUMLANDIRILMASI 617
O.1 KORUYUCU AÇI YÖNTEMİNİN KULLANILMASI DURUMUNDA YAKALAMA UCU SİSTEMİNİN KONUMLANDIRILMASI 617
O.2 YUVARLANAN KÜRE YÖNTEMİYLE YAKALAMA UCU SİSTEMİNİN KONUMLANDIRILMASI: 619
O.3 KAFES YÖNTEMİNDEN YARARLANILARAK YAKALAMA UCU SİSTEMİNİN KONUMLANDIRILMASI 620
EK – P 621
TEHLİKELİ KIVILCIMLARI ÖNLEMEK İÇİN YAPIYA GİREN KABLO EKRANININ EN KÜÇÜK KESİTİ 621
Çizelge P.1 – Ekranın durumuna göre göz önüne alınması gereken kablo uzunluğu 621
EK – R 622
YILDIRIM AKIMININ İNDİRME İLETKENLERİ ARASINDA BÖLÜNMESİ 622
Çizelge R.1 - kc katsayısına ilişkin değerler 622
EK – S 625
PATLAMA RİSKİ BULUNAN YAPILARDAKİ YKS İÇİN EK BİLGİ 625
S.1 GENEL: 625
S.2 EK TERİMLER VE TANIMLAR: 625
S.3 TEMEL KURALLAR 626
S.4 KATI PATLAYICI MADDELER İÇEREN YAPILAR: 626
S.5 TEHLİKELİ ALANLAR İÇEREN YAPILAR 627
EK – T 630
YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI, YAPIMI, BAKIMI VE MUAYENESİ 630
T.1 GENEL: 630
T.2 YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMLERİNİN (YKS) TASARIMI 630
T.2.1 Genel açıklamalar: 630
T.2.2 YKS tasarımı 630
T.2.3 Betonarme yapılar 638
T.3 DIŞ YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMİ 651
T.3.1 GENEL 651
T.3.1.1 Ayrılmamış YKS: 651
T.3.1.2 Ayrılmış YKS: 651
T.3.1.3 Tehlikeli kıvılcım atlaması: YKS ile metal elektrik ve iletişim tesisatları arasındaki tehlikeli kıvılcım atlaması şu şekilde önlenebilir: 652
T.3.2 YAKALAMA UCU SİSTEMLERİ 652
T.3.2.1 Genel: 652
T.3.2.2 Konumlandırma: 652
T.3.2.3 Yüksek binaların yan yüzeylerine boşalmalara karşı yakalama uçları: 664
T.3.2.4 Yapım 664
T.3.2.4.1 Genel bilgiler: 664
Çizelge T.1 – Önerilen sabitleme noktaları 665
T.3.2.5 Doğal bileşenler: 677
T.3.2.6 Ayrılmış yakalama ucu: 678
T.3.3 İNDİRME İLETKEN SİSTEMLERİ 679
T.3.3.1 Genel: 679
T.3.3.2 Ayrılmış YKS için indirme iletkenlerinin sayısı 679
T.3.3.3 Ayrılmamış YKS için indirme iletkenlerinin sayısı 679
T.3.3.4 Yapım 679
T.3.3.5. Doğal bileşenler: 684
T.3.3.6 Deney ek yeri: 685
T.3.4 TOPRAK SONLANDIRMA SİSTEMİ 686
T.3.4.1 Genel: 686
T.3.4.2 Topraklama elektrodu düzenleme tipleri 686
T.3.4.3 Yapılış 687
T.3.5 BİLEŞENLER: 693
T.3.6 MALZEMELER VE BOYUTLAR 694
T.3.6.1 Mekanik tasarım: 694
T.3.6.2 Malzemelerin seçimi 694
T.4 İÇ YILDIRIMDAN KORUNMA SİSTEMİ 697
T.4.1 GENEL: 697
T.4.1.1 Ayırma uzaklığı: 698
T.4.2 YILDIRIM EŞ POTANSİYEL KUŞAKLAMASI 700
T.4.2.1 Tasarım: 700
T.4.2.2 İçteki iletken bölümlerin eş potansiyel kuşaklaması: 701
T.4.2.3 Dıştaki hizmet tesisatlarının eş potansiyel kuşaklaması: 703
T.4.3 DIŞ YKS`NİN ELEKTRİKSEL YALITIMI: 704
T.4.4 İÇ SİSTEMLERDE ENDÜKLENEN AKIMLARIN ETKİLERİNDEN KORUMA: 704
EK – U 705
BİR YKB`DEKİ ELEKTROMANYETİK ORTAMIN DEĞERLENDİRİLMESİNE YÖNELİK ESASLAR 705
U.1 YILDIRIMIN ELEKTRİK VE ELEKTRONİK SİSTEMLER ÜZERİNDE OLUŞTURDUĞU ZARARLI ETKİLERİ 705
U.1.1 ZARAR KAYNAĞI: 705
U.1.2 ZARAR GÖREN SİSTEMLER: 705
U.1.3 ZARAR KAYNAĞI İLE ZARAR GÖREN SİSTEMLER ARASINDAKİ İLİŞKİ: 705
U.2 HACİMSEL EKRANLAMA, HAT GÜZERGAHINI BELİRLEME VE HAT EKRANLAMA 705
U.2.1 GENEL: 705
U.2.2 KAFES BİÇİMLİ HACİMSEL EKRANLAR: 707
U.2.3: HAT GÜZERGAHI BELİRLEME VE HAT EKRANLAMA: 709
U.3 YKB`LER İÇİNDEKİ MANYETİK ALAN 713
U.3.1 YKB`LER İÇİNDEKİ MANYETİK ALANLA İLGİLİ YAKLAŞIM: 713
U.3.1.1 Doğrudan yıldırım düşmesi durumda YKB`ye ilişkin kafes biçimli hacimsel ekran: 713
Çizelge U.1 - i0/max = 100 kA ve w = 2 m için örnekler 714
U.3.1.2 Yapı yakınına yıldırım düşmesi durumunda YKB 1`in kafes biçimli hacimsel ekranı: 714
Çizelge U.2 - Bir düzlemsel dalga için kafes biçimli hacimsel ekranlara ilişkin manyetik zayıflama 714
Çizelge U.3 – En büyük yıldırım akımına karşılık gelen yuvarlanan küre yarıçapı 717
Çizelge U.4 – SF = 12,6 dB`ye karşılık gelen i0/max = 100 kA ve w = 2 m için örnekler 717
U.3.1.3 YKB 2 ve daha büyük bölgeler için kafes biçimli hacimsel ekranlar: 717
U.3.2 DOĞRUDAN YILDIRIM DÜŞMELERİNDEN MEYDANA GELEN MANYETİK ALANIN BELİRLENMESİ: 718
U.3.3 DOĞRUDAN BİR YILDIRIM DÜŞMESİNDEN OLUŞAN MANYETİK ALANIN DENEYSEL BELİRLENMESİ: 720
U.4 ENDÜKLENEN GERİLİM VE AKIMLARIN HESAPLANMASI: 721
U.4.1 DOĞRUDAN BİR YILDIRIM DÜŞMESİ HALİNDE YKB 1 İÇİNDEKİ DURUM: 721
U.4.2 YAPI YAKININA BİR YILDIRIM DÜŞMESİ HALİNDE YKB 1 İÇİNDEKİ DURUM: 722
U.4.3 YKB 2 VE DAHA YÜKSEK YKB`LER İÇİNDEKİ DURUM: 723
EK –V 724
YAPILARDA ELEKTRONİK SİSTEMLER İÇİN YILDIRIMIN ELEKTROMANYETİK DARBESİNDEN KORUNMA ÖNLEMLERİNİN UYGULAMASI 724
V.1 KONTROL LİSTESİ: 724
Çizelge V.1 – Yapıya ve çevresine ilişkin özellikler 724
Çizelge V.2 – Tesisata ilişkin özellikler 724
Çizelge V.3 – Donanıma ilişkin özellikler 724
Çizelge V.4 – Korunma kavramı ile ilgili göz önüne alınması gereken diğer sorular 724
V.2 MEVCUT YAPILARA YENİ ELEKTRONİK SİSTEMLERİN EKLENMESİ: 725
V.2.1 OLASI KORUMA ÖNLEMLERİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ 725
V.2.1.1 Elektrik beslemesi: 725
V.2.1.2 Darbe koruma düzenleri: 725
V.2.1.3 Yalıtım arayüzleri: 725
V.2.1.4 Hat güzergahını belirleme ve ekranlama: 725
V.2.1.5 Hacimsel ekranlama: 726
V.2.1.6 Kuşaklama: 726
V.2.2 ELEKTRİK VE ELEKTRONİK SİSTEMLER İÇİN YKB`NİN TESİS EDİLMESİ: 727
V.3 YAPI İÇİNDEKİ ELEKTRİK BESLEMESİ VE KABLO TESİSATININ İYİLEŞTİRİLMESİ: 729
V.4 DKD`LERLE KORUMA: 730
V.5 YALITIM ARAYÜZLERİ İLE KORUMA: 730
V.6 HAT GÜZERGAHI BELİRLEME VE EKRANLAMAYLA KORUMA ÖNLEMLERİ: 730
V.7 YKB 1`İN HACİMSEL EKRANLAMASI YAPILARAK MEVCUT YKS`İN GELİŞTİRİLMESİ: 731
V.8 KUŞAKLAMA ŞEBEKESİ KULLANILARAK KORUMA: 732
V.9 DIŞARIYA TESİS EDİLMİŞ DONANIM İÇİN KORUMA ÖNLEMLERİ: 732
V.9.1 DIŞ DONANIMIN KORUNMASI: 733
V.9.2 KABLOLARDAKİ AŞIRI GERİLİMLERİN AZALTILMASI: 734
V.10 YAPILAR ARASINDAKİ BAĞLANTILARIN GELİŞTİRİLMESİ: 735
V.10.1 YALITIM HATLARI: 735
V.10.2 METAL HATLAR: 735
EK Y 736
DKD KOORDİNASYONU 736
Y.1 GENEL: 736
Y.2 DKD KOORDİNASYONU İLE İLGİLİ GENEL HEDEFLER: 738
Y.2.1 KOORDİNASYONUN TEMELLERİ: 738
Y.2.2 GERİLİM SINIRLAYICI TİP İKİ DKD`NİN KOORDİNASYONU: 739
Y.2.3 GERİLİM ANAHTARLAMA VE GERİLİM SINIRLAMALI TİPİNDE İKİ DKD ARASINDAKİ KOORDİNASYON: 741
Y.2.4 GERİLİM ANAHTARLAMALI TİPTE İKİ DKD`NİN KOORDİNASYONU: 746
Y.3.1 TÜR I: 746
Y.3.2 TÜR II: 746
Y.3.3 TÜR III: 747
Y.3.4 TÜR IV: 747
Y.4 "SERBEST ENERJİ GEÇİŞİ" YÖNTEMİNE GÖRE KOORDİNASYON: 748
Y.5 KOORDİNASYONU DOĞRULAMA: 749
EK – Z 750
DKD KORUMASININ SEÇİMİ VE TESİSİ 750
Z.1 DKD`NİN GERİLİM KORUMA DÜZEYİNE GÖRE SEÇİMİ: 750
Z.2 DKD KORUMASINA İLİŞKİN TESİSAT: 751
Z.2.1 DKD`NİN YERİ: 751
Z.2.2 BAĞLANTI İLETKENLERİ: 752
Z.2.3 SALINIM KORUMA UZAKLIĞI LPO: 752
Z.2.4 ENDÜKSİYON KORUMA UZAKLIĞI LPİ: 752
Z.2.5 DKD`LERİN KOORDİNASYONU: 753
Z.2.6 DKD KORUMASINA İLİŞKİN TESİSAT İLE İLGİLİ İŞLEM: 753
|
