Giriş

Kitabın PDF haline ulaşmak için tıklayınız

Sunuş

İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Fakültesinin kuruluşunda ve ülkemizde mühendislik eğitiminin gelişiminde önemli görevler üstlenen değerli bilim insanlarından;
Sayın Prof. İzzet Gönenç, Prof. Emin Ünalan, Prof. Dr. Mustafa Bayram, Prof. Hasan Önal, Prof. Tahsin Saya, Prof. Dr. Muzaffer Özkaya ile yapılan söyleşilerle, " İTÜ‘nün Çınarları 1930- 1940‘lı yıllar Anılar ve Görüşler" kitabı hazırlandı.
Değerli bilim insanı Sayın Prof. Dr. M. Nusret Yükseler‘in özverili, alçakgönüllülüğü elden bırakmayan yoğun çabasının ürünü olan bu çalışma 2007 yılı ortalarında başladı. 5 Nisan 2010 tarihinde kaybettiğimiz sayın hocamız, heyecanla sürdürdüğü söyleşiler sırasında, rahatsızlığını son ana kadar bizlere hissettirmedi. Üzüntümüz, bir an önce yayınlanmasını istediği bu eseri hayattayken bitirememiş olmamızdır.
Öğrencileri olma şansını yakaladığım sayın hocalarımızla yapılan söyleşilere tanıklık etmek, yaşamımın en önemli anları olarak kalacaktır. Çünkü anlatılan dönem sadece üniversitelerin kuruluşunu içeren bir tarihsel dilimi değil, Cumhuriyetin bütün kurum ve kuruluşlarıyla önemli devrimlere kalkıştığı ve gerek uluslararası düzeyde gerekse ulusal düzeyde ciddi sorunlarla yüz yüze olduğu dönemi kapsamaktaydı.
Mühendislik, iktisadi alanda sanayileşme ve kalkınmayı birinci hedef olarak önüne koyan genç Türkiye Cumhuriyeti için yaşamsal bir önem taşımaktaydı. Kurtuluş Savaşı sonrasında büyük bir yıkım ve yoksunluk içinde olan Türkiye‘yi ileriye taşımak için birçok alanda devrime girişen Cumhuriyet kadrolarının en önemli kararlarından biri de 1930‘ların darlık günlerinde, başarılı öğrencileri yurtdışındaki okullara göndererek bugünkü üniversitelerin temelini atmaya girişmeleridir. Devlet bursuyla çeşitli ülkelere giden idealist öğrenciler, bu ülkelerde yaşadıkları büyük zorluklara karşın yüklendikleri misyonu hakkıyla yerine getirmiş, ülkelerine dönüp çağdaş ve bilimsel üniversitelerin temellerini atmışlardır. Büyük bir cesaretle atılan bu adım bir yandan ülkemizin aydınlanması için ciddi bir rol oynarken, diğer yandan devlet desteğini de arkasına alan bir sanayileşme hamlesine bilgi ve beceri taşımışlardır.
Kitapta anlatıları yer alan hocalarımız, dönemin siyasal, sosyal, kültürel değişimleri gerçekleştirilirken, bunların kitlelere benimsetilmesi ve kökleşmesinde önemli bir rol üstlenen
öncülerdir. Anlatılarda göreceğiniz gibi ilk mühendislik okullarının kurulması ve yaygın eğitime başlanması aynı zamanda meslek odalarımızın da kurularak etkin hale gelmesi süreciyle paralel gitmektedir. İlk mühendis hocalarımız aynı zamanda odalarımızın kurucusu ve ilk yöneticileridir de. Cumhuriyetin ilk on yıllarında kurulan Üniversite-Sanayi ve Oda işbirliği, sanayileşme ve kalkınma politikalarının uluslararası sermayeye terk edilmesiyle birlikte zayıflayıp etkisizleştirilmiştir. Üniversite eğitimi, yaygınlaştırma adına içeriksizleştirilirken, eğitimin sanayi üretimiyle bağı, Ar-Ge çalışmaları tamamen ticari saiklerle ele alınır hale gelmiştir.
Bu ve benzeri kitapların, sadece mühendislik eğitimi ve mesleki örgütlenmelerinin tarihte oynadığı anahtar rolü genç kuşaklara aktarmakla sınırlı olarak ele alınmasında büyük bir eksiklik olacağını düşünüyoruz. Bundan dolayı söyleşilerin, bugüne ve geleceğe de ışık tutmasına; bugün karşı karşıya olduğumuz sorunların köklerinin nereye dayandığına, bu kökler üzerinde gelecek projelerinin nasıl gerçekleştirilebileceğinin ipuçlarına işaret etmesine özen göstermeye çalıştık. Çünkü biliyoruz ki, özgür, bağımsız ve bilimsel üniversite eğitimi sağlanmadan, gerçek anlamda sanayileşmeden ve ilerlemeden söz etmek mümkün değildir.
Bu yaklaşımla derlenen önünüzdeki alçakgönüllü tarih çalışması bu haliyle kalmayacaktır. Üniversitelerimizin ve hocalarımızın destek ve katkılarıyla bu çalışma bir yandan derinleştirilirken bir yandan da daha sonraki dönemlere de uzanarak devam ettirilecektir. Bugünkü nesillere unutturulmak istenen bu özverili ve cüretli kuruluş çalışmasının, aydınlık ve özgür bir geleceğin kurulması için referans noktası haline getirilmesi hedeflenmektedir. Unutulmamalıdır ki; mazilerini unutan uluslar geleceklerini de hayal edemezler.
Kitaba emeği geçen tüm hocalarımıza, meslektaşlarımıza arkadaşlarımıza, çalışanlarımıza çabaları için teşekkür eder, kaybettiğimiz Prof. İzzet Gönenç, Prof. Dr. Nusret Yükseler ve Prof. Dr. Mustafa Bayram hocalarımızı saygıyla anıyor, yaşayan hocalarımıza sağlıklı yaşam diliyorum.

İçindekiler

Prof. Dr. M. Nusret Yükseler‘in anısına saygıyla... 11

PROF. İZZET GÖNENÇ 17

Özgeçmiş 17

Urfa‘nın evleri hep taştandı, o güzel evleri unutamam... 18

Dresden, Almanya‘nın doğusunda bir şehirdi... 20

Ne topluiğne vardı memlekette, ne kurşunkalem... 27

Almanya‘da gözüm kaldı... 30

Yüksek gerilimli yıllar... 32

Böyle dekanlık olur mu yahu, boşu boşuna oturuyordum o makamda!.. 40

Faraday Kafesinde 44

PROF. EMİN ÜNALAN 49

Özgeçmiş 49

Doktor zayıf bulunca askeri okula gidemedim 50

"Herr Ünalan, siz iyisi mi eşyalarınızı yanınıza alın Berlin‘e gidin..." 57

Günler geçiyor biz gidiyorduk 60

Üniversitemizde yaşanan sıcak havayı, arkadaşlık duygusunu hep takdir ettim 62

Bir tarafta geçim problemi bir tarafta üniversite çalışmaları... 64

Dünyada rahat yoktur... 67

Toplumdaki ataleti azaltmanın yolu eğitimden geçer 72

Teknik Üniversitenin mensubu olmakla gurur duyuyorum 73

PROF. DR. MUSTAFA BAYRAM 75

Özgeçmiş 75

Çağırsalar üniversiteye şimdi yine giderim... 76

Hoca oldum, diyebilmek kolay değil... 82

Teknik Üniversite dal budak salacağı yerleri iyi teşhis ederdi 91

PROF. HASAN ÖNAL 97

Özgeçmiş 97

Yüksek Mühendis Mektebine kaydolduk, 98

Yüksek Mühendis Okulunda okuduk, 98

İstanbul Teknik Üniversitesinden mezun olduk! 98

O yıllarda devlet öğrencisine sahip çıkardı... 101

"Yüksek Mühendis Mektebinin sınavını kazanabilirsin..." 105

"Nevzata uzun ömürler dileriz!" 106

Altını 17 kere çizmek... 109

Ölçemediğimiz şeyi bilemeyiz 111

"Ol da istersen soğan başı ol!" 113

Beş odalı eski ahşap evin iki odasında... 116

1949‘da güya doktora yapmış sayıldım... 117

Pedro adında biri... 120

Teldolabından buzdolabına... 124

Nötr noktası kayar mı, kaymaz mı? 125

Konunun temelini öğrenmek esas, gerisi teferruattır... 128

"Onun için erken profesör olmuştur diyorlar da..." 131

Tebdili mekânda ferahlık, İstanbul‘dan Trabzon‘a... 134

Uçan profesörler arasındaydım... 137

İnsan yanlış yapar, sonra onu siler... 138

Hamdi hak ettiği okullara girememiş bir cevherdi... 140

Üniversite sanayi işbirliği der dururlar ya... 143

"Ağabeyim yerine size sarılabilir miyim?" 145

Dünyaya erken gelmişim vesselam! 148

PROF. TAHSİN SAYA 153

Özgeçmiş 153

Sokakta oynamayı öğrendiğimde sağlığıma da kavuşmuştum 154

Hasan Âli Yücel benim okuldan kaçtığımı sanmıştı... 157

Göz, gez, arpacık! 158

Fizikçiler mühendis değildir ama bütün mühendisler fizikçidir... 160

"Hüsnüniyet çorbasından bizde takat kalmadı..." 163

Peki elmayı alıp da parasını yerine koymazsa ne olacaktı? 166

Yıkanmış bir kabın dışı temiz değilse içi de değildir... 167

Yüksek Kaldırımda hurdacı Kör Ziya 169

Dolmabahçe‘deki maçları üniversitenin çatısından naklen yayınlardı Aldo... 172

Otomatik dinamik kompresyonu ve ekspansiyonu 176

İTÜ mezununa, şehir şebekesi kaç volt? diye soruyorsunuz, bilmiyor... 177

Bizim gibi uslu çocukların esas eğlencesi, sinemaydı... 179

Herkes mühendis olmak istiyor ama... 181

O yıllarda Almanya‘da tek kollu, tek bacaklı sakatlar çoktu 183

Üniversiteye dönünce arkadaşlarım kucakladı beni, sanki hiç ayrılmamışım gibi... 186

Ertesi gün Aydın‘ı gördüğümde rüyamı anlattım ve hoca gitti, dedim 188

Kurufasulye, pilavla karnımızı doyurup bizi tahta barakalarında misafir ettiler 191

Kendimi bana bir şeyler öğretenlere hep borçlu hissetmişimdir 192

Kurullarda birbirlerinin boğazına sarılacak hale gelenler, dışarı kol kola çıkarlardı 196

Ön sıradakiler yazar uyur, ortadakiler bakar uyur, arkadakiler yatar uyur! 201

Peki, şimdi bizim bu yaptığımız kopya sayılır mı? 203

Acaba o kütüphaneden bir şeyler kalmış mıdır? 206

Bir kurumun kuruluş tarihiyle bir mesleğin tarihini birbirinden ayırmak gerekir... 208

Her şeyi bilen uzmanların ocağı, İstanbul Teknik Üniversitesi! 209

Ben geçen asırdan kalma bir yüksek mühendisim 212

Her insanın, mesleğinin dışında meşgul olabileceği merakları olmalı 217

TAHSİN SAYA‘NIN ARŞİVİNDEN FOTOĞRAFLAR 223

PROF. DR. MUZAFFER ÖZKAYA 239

Özgeçmiş 239

Bazı geceler üstümüze kar yağardı 240

Usta ile mühendis karşı karşıya... 242

Kişiliğimi Almanya‘da buldum 246

Siz o dersi, benim üzerimden zorla alamazsınız! 248

Paylaştığımız odanın tam ortasından mevhum bir hat çekmişti... 251

Sanki hocaların fildişi kulelerde yaşaması isteniyordu... 260

Benim çocuğum öğretmen de mi olamaz? 262

Eğitim kaliteli olursa her şey düzelir 264

"Aşkım Yeniköy sahil-i deryasını sardı" 265

PROF. DR. HAKAN KUNTMAN 271

İstanbul Teknik Üniversiteli olmak başka bir şey... 271

Altı lisans programında 2350 öğrenci... 272

Dünyanın ilk teknik üniversitelerinden biriyiz 273

İTÜ‘nün hamisi olduğu vakıf üniversiteleri var 274

Kadrolarımız rasgele bir araya getirilmiş hocalardan oluşmaz 275

İletişim dili İngilizce ama... 275

Kitap yazmayı teşvik ediyoruz 276

Ailece biraz Alman ekolü sayılırız 278

SONSÖZ VE BAZI HATIRLATMALAR 281

Anlatılanlar öncelikle insana, insanlığa dair hikâyelerdi. 281

Ellerinden Cumhuriyet tuttu 282

Yüksek Mühendis Mektebinden İstanbul Teknik Üniversitesine 285

Asistan olmak iyi de geçinmek zor... 289

Akademik kariyerin anahtarı Almanya‘daydı... 291

Tartışmalı fakülte kurullarında çay molası... 293

Yabancı dil şart ama eğitim Türkçe olmalı 295

Gençler, evrensel ölçüleri temel alın! 296

Portreler 297