Sunuş

Bu broşür;  ilgili yasal mevzuatlar, hukuki sorumluluklar, yaptırımlar, kullanıcılara yönelik genel hususlar, kullanım sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar, sansörde  karşılaşılan kaza tipleri ve  yanlış bilinenler göz önüne alınarak hazırlanmıştır.
 
18 Kasım 2008 tarih 27058 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 18 Mayıs 2009 tarihinde yürürlüğe giren Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği 10. maddesi, her asansörün yılda en  az bir kez yıllık kontrolünü zorunlu kılmakta; asansörün emniyet ve işletme yönünden çalıştırılmasına engel bulunmadığının belirlenmesini istemektedir. 
 
İnsan hayatına konfor ve kolaylık sağlayan taşıma sistemi asansörler, bazen de
  Standart dışı ürün kullanma,
  Yetkisiz ve ehil olmayan kişi ve firmalar tarafından bakımının yapılması 
sonucu asansör kazaları ve sık asansör arızalarının oluşmasına zemin hazırlamaktadır. 
 
Bu sektörde faaliyet gösteren  yetkili firma sayısı yaklaşık 430  civarındadır. Herhangi bir yetki almadan, deyim yerindeyse korsan olarak çalışan merdiven altı firma sayısı ise yaklaşık 2 bin civarındadır.
Bu sektörde istihdam edilen  Makina Mühendisi sayısı yaklaşık 750, Elektrik- Elektronik Mühendisi sayısı yaklaşık 650`dir.
 
Türkiye`de yılda yaklaşık  7000  –  15.000 arası asansör, 400 yürüyen merdiven  üretilmektedir. 
 
Üretimin her yıl artması nedeniyle; 
  2004 yılı için 125 bin,
  2005 yılı için 135 bin, 
  2006 yılı için 150 bin, 
  2007 yılı için 160 bin, 
  2008 yılı için 170 bin, 
  2009 yılı için 185 bin
asansör gibi yaklaşık rakamlar üzerinden hesaplama yapılmıştır. 
 
Makina  Mühendisleri Odası  ve Elektrik Mühendisleri Odası tarafından  yapılan denetimler  son 6 yıl itibarıyla 9 ilden 19 ile ve 16 belediyeden 38 belediye  sınırlarına yükselmiş olmasına karşın tablonun sunduğu oransal gerçekler ürkütücüdür.    

Kullanımda olan toplam 185 bin asansörden 154 bin 570`i, oran olarak da % 83,5`i Odalarımızın yürüttüğü gibi bir kamu denetiminden tamamen yoksun bulunmaktadır.
 
2004–2009 yıllarında Odalarımız ile protokolü bulunan toplam 51 belediye sınırları içinde kullanımda olan asansör kontrollerinde son 6 yıllık kontrollerinin ortalaması alındığında:
  Eksikleri bulunan asansörler  % 17,33
  Kullanılamaz durumdaki asansörler  % 51,50
  Kullanılabilir asansörler ise % 31,17 oranındadır.
 
Ülkemizdeki asansörlerin genel durumu yukarıda görülmektedir. Bu tabloda, bakım ve denetimlerin yetersizliği nedeniyle kazaların ve arızaların kaçınılmaz olduğu görülmektedir. 
 
Asansörler, tasarım aşamasından imalatına, imalatından  bakım aşamasına, bakımından periyodik kontrol aşamasına kadar kontrol altında tutulması gereken düşey taşıma araçlarıdır. Bu aşamalar sağlıklı işlediğinde asansör kazaları ve asansör arızalarıyla karşılaşmak riski en aza inecektir.
 
Asansör kullanıma açıldıktan sonra aylık bakımların yetkili/yeterli kişilere yaptırılması yasal bir zorunluluktur. Bakımların yetkili kişiler tarafından yapılmaması durumunda bina yöneticisi ve yetkisiz servis, asansör yönetmeliğine uymadığı için müştereken sorumludur.
 
Asansörlerle ilgili standart ve yönetmeliklerin amacı da insanların ve/veya yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin hizmete alındıktan sonra çevrenin, insanların ve canlıların sağlık ve güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde kullanımlarını sağlamak üzere; işletilmesi, bakımı ve yıllık kontrolleri için uyulması gereken kuralları belirlemektir.
 
Odalarımızca hazırlanan broşürün, kullanıcılar ile bina sorumlularını asansör ve yürüyen merdivenlerle ilgili olarak bilgilendirme, denetim mekanizmalarını işler hale getirme amacına hizmet etmesi dileğiyle.

TMMOB
Makina Mühendisleri Odası  ve Elektrik Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu